Ru
Buddist monastırlarında yaşadığı müddətdə tay pişiyi sanki Şərqin bütün müdrikliyini mənimsəmişdir. Bəzən elə olur ki, o hədsiz mavi gözlər səni hamıdan yaxşı başa düşür. Və belə də olmalıdır, çünki tay pişiyi sahibi ilə emosional əlaqə qurur və həmişə onun əhvalını anlayır. Sevginizə əmin olduqdan sonra ailəsinə olan bağlılığını heç nə sarsıda bilməz.
Tay pişiyin mənşəyi və yaranma tarixi
Tay pişiyi −Vətəni keçmiş Siam Krallığı (hazırda Tayland) olan cənubi şərq Asiyanın aboriqen pişik cinsidir. Pişiklərin ilk təsvirləri 14-15 əsrin “pişiklər haqqında şeirlər” əlyazma məcmuəsinə aiddir. Şeirlərin illustrasiyalarında tündrəngli kontrast sahələrlə açıqtüklü pişiklər təsvir olunmuşdu. Bildiyiniz kimi, bu inanılmaz gözəl pişiklərə sahiblənmə imtiyazı yalnız kral ailənin üzvlərinə və onların yaxınlarına verilirdi. Onlar kralın yataq otağını, qiymətli kitabxanaları, hətta monastırları gəmiricilər və digər zərərvericilərdən qoruyurdular. Rahiblər bu pişikləri onların cəngavər xasiyyətlərinin ruh rahatlığı ilə harmoniyada olması üçün çox qiymətləndirirdilər. Uzun müddət bu cins pişiklərin krallıqdan kənar çıxarılması qadağan idi.
Buna görə də tay pişiklərinin Avropaya gətirilməsi barədə 2 əsas əfsanə mövcuddur. Birinciyə əsasən tay pişikləri kral uşağlarının Anna Krouford adlı mürəbbiyəsinə 1967-ci ildə xidmətinin başa çatdıqdan sonra hədiyyə olaraq verlmişdi. Digər əfsanəyə əsasən tay pişikləri ingilis dövlət qulluqçularına sadiq xidmətləri üçün şəxsən Siam kralı adından hədiyyə olunmuşdular.
Bala tay pişiyi necə seçilməli
Təcrübəli yetişdiricilər, sağlam və safqanlı bala tay pişiyini seçmək üçün aşağıdaki tövsiyələri verirlər:
- Cinsin standart (aşağıdaki abzasda) və özəllikləri ilə öncədən tanış olun.
- Qətiyyən iki ayına çatmamış bala pişiyi almayın.
- Müxtəlif sərgilərdə iştirak edərək, tay pişiyinin yetişdiriciləri barədə məlumatlar əldə edin.
- Aktiv və həyatsevən bala pişiyə üstünlük verin. Bu xüsusiyyətlər onun sağlamlığının və düzgün inkişafının əlamətidir.
- Bala tay pişiyinin çəkisinə diqqət edin. Həmçinin onun gözlərini, qulaqlarını yoxlayın və dəri ilə tük vəziyyətini dəyərləndirin. Sağlam bala pişikdə heç bir axıntılar olmamalıdır.
- İmkan daxilində bala pişiyin valideynlərini də nəzərdən keçirin.
- Bütün lazım olan sənədlərin (heyvan pasportu, peyvəndə dair və s.) olmasına xüsusilə diqqət edin.
- Zərərvericilərə qarşı profilaktik təqdbirlərin görülüb görülməməsi barədə məlumat əldə edin.
Tay pişikləri haqqında maraqlı məlumatlar
- Tay pişiyi geniş yayılmış siyam pişiklərinin əcdadıdır.
- Uzun müddət bu pişikləri Taylanddan xaric etmək qadağan idi və edam ilə cəzalandırılırdı.
- Əfsanələrə əsasən əsl kral pişikləri sarı gözlərə malik idilər.
- Bu pişiklər uzun müddət hamilə olurlar – 65 günədək.
- Tay pişiyi uzunömürlü pişik cinslərindəndir, onlar 20 ilədək yaşaya bilərlər.
- Tay bala pişikləri tam ağ rəngdə doğulurlar, birinci aylarından sonra isə tündləşməyə başlayırlar.
- Onlar çoxdanışandılar.
- Onların tük rəngi soyuqda tündləşə bilər.
- Tay pişiyi inanlımaz, hətta it sədaqətinə malik pişikdir.
- Mövhumi taylılar inanırlar ki, tay pişiyi evi cinlərdən qoruyur və ölülərin o biri dünyaya bələdçiləridir.
Tay pişiklərin müsbət və mənfi tərəfləri
Tay pişikləri bir sıra üstünlüklərə malikdir: möhkəm sağlamlıq, mehriban xasiyyət, sahibinə qarşı qısqanc olmaması, asan qulluq, digər heyvanlarla yola getmələri, uşaqlarıa xoş münasibətlər, iti zəka, sadiqlik və s.
Üstünlüklərindən yanaşı, bəzi mənfi tərəflərini də qeyd edək: tənhalığı sevmirlər (əsasən sahibi ilə ayrı olmaq), həddindən artıq miyovlama, xoşagəlməz fəsadlarla nəticələ bilən aşırı aktivliyi və hər şeyə maraq göstərməsi.
Tay pişiyinin xasiyyəti
Həssas pişik cinsi aktiv və danışan ev heyvanı axtaranlar üçün əla dost olacaqdır. Əzamətli xasiyyətinə baxmayaraq, bu pişiklər olduqca mehribandırlar. Ailədə ev pişiyi yalnız bir sevimli insanı seçir, lakin başqalarını da diqqətsiz qoymur. Bütün insanpərvər cinslər kimi, bu ev pişiyi də tək qalmağı sevmir, lakin yalnız sevdiyi insanını gözləyəcək və onun üçün darıxacaqdır. Bu cins oyun oynamağı çox sevir. Maraq pişiyi daim riskə atır, buna görə də onun üçün evi təhlükəsiz etmək çox vacibdir. Tayların hündürlüklərə olan sevgisini nəzərə alsaq, onun üçün caynaqyonan formasında oyun kompleksi almaq daha yaxşı olardı. Pişiyin hər şeyi bilmək istəyən zehnini və ovçuluq instinktlərini qarşılamaq üçün müxtəlif oyuncaqlar lazım olacaqdır.
Ev pişiyi nədənsə narazıdırsa və ya sizə nəsə demək istəyirsə, onun uzun söhbətini dinləməyə hazır olun. Vaxt keçdikcə ev heyvanının əhvalını və istəklərini dəyişən intonasiya ilə tanımağı öyrənəcəksiniz.
Pişik uşaqlarla yaxşı yola gedir. Bu çox mehriban və heç də aqressiv olmayan bir cinsdir və onunla uşaqları tək qoymaq qorxulu deyil. Lakin uşaq ehtiyatsızlığını unutmamalıyıq, buna görə də ilk növbədə onlara ev heyvanı ilə düzgün davranmağı öyrətməliyik.
Şirin tay pişikləri insanları çox sevir, buna görə evə gələn yad insanlara qarşı mehriban davranırlar.
Evdə başqa heyvanlar varsa, tay mütləq onlarla dostluq edəcəkdir. Bu ev pişiyi heç də qısqanc deyil və diqqətinizi çəkmək üçün səhnələr qurmur.
Tay pişiyinin fiziki xüsusiyyətləri və standartı
- Bədəni
Güclüdür, əzələləri yaxşı inkişaf edib. Sinəsi enlidir.
- Baş və kəlləsi
Dəyirmi formaya malikdir. Alından buruna keçid göz səviyyəsindədir və yaxşı bilinir. Ağzı aydın şəkildə müəyyən edilmişdir. Burnu düzdür, orta boydur.
- Gözləri
Böyük, badamşəkillidir. Göz rəngi mavidir.
- Ayaqları
Bədənə nisbətdə orta uzunluqdadır, güclü və əzələlidir. Pəncələri kiçikdir və yuvarlaq formadadır.
- Quyruğu
Orta uzunluqdadır. Əsası qalındır, ucuna doğru daralır.
- Qulaqları
Orta boydur, geniş əsası və yuvarlaq ucları vardır. Geniş yerləşiblər.
- Tükü
Qısa, nazik və hamardır. Dəriyə sıx yerləşib. Alt tük örtüyü demək olar ki, ifadə edilmir.
- Rəngi
Cinsin fərqli bir xüsusiyyəti kolor-point rəngidir. Bu halda tükün əsas rəngi ağ olur, üz, qulaqlar, pəncələr və quyruğu isə digər rəngdə olur. Dəyişən əsas rənglərə bunlar daxildir: sil-point, mavi-point, şokolad-point, bənövşəyi-point, krem-point və qırmızı-point.
Tay pişiyi ilə siyam pişiyinin fərqləri
Qeyd edək ki, tay pişiklərini tez-tez siyam pişikləri ilə səhv salırlar. Siyam pişiklərin əcdadları qədim tay pişikləri idi. Oxşarlıqlarına baxmayaraq onların böyük fərqləri də mövcuddur. Tay pişiyi siyam pişiyindən aşağıdakılar ilə fərqlənir:
- Zahiri görünüş. Tay pişiyinin korpusu daha böyük və yuvarlaqdır. Siyam pişikləri isə daha məlahətli və uzun ayaqlıdır. Tay pişiyinin üzü də yuvarlaqdır, qulaqları da balacadır. Siyam pişiyinin üzü isə paz formasındadır, qulaqları isə uzun üçbucaqlı formadadır. Taylının gözləri də hətta yumurudur, siyamlıların isə badamşəkilli və çəpdir.
- Xasiyyəti. Tay pişikləri daha mehribandır, onlar siyamlardan fərqli olaraq kinli deyillər və öz sahibini uşaqlara və digər ev heyvanlarına qısqanmırlar.
Tay pişiyin yemlənməsi
Tay pişikləri yemə qarşı çox kaprizli deyillər. Hazır rasionla yemlədikdə onun balanslaşdırılmış olmasına diqqət yetirin. Ev pişiyi üçün onun yaşına və sağlamlıq xüsusiyyətlərinə uyğun olaraq premium və super premium yemlər seçin. Məsələn, Royal Canin Exigent quru yemləri tay pişiyi üçün çox uyğundur. Məhsulların formulu pişiklərin instinktiv ehtiyaclarına tam cavab verir və optimal çəki saxlamağa kömək edir.
Qeyd edək ki, xolistik pişik yemləri (məsələn, Acana, Orijen və s.) 90%-dək heyvan mənşəli zülalları ehtiva edirlər.
Ev heyvanınızın gündəlik rasionuna fərqlilik qatmaq üçün Britaniya brendi olan Applaws-un 100% təbii əlavə yemlərinə nəzər yetirin.
Qarışıq yemləmə zamanı tövsiyə olunan gündəlik kalori miqdarını aşmayın.
Əgər təbii qidalanma tərəfdarısınızsa, bu, pişiyi insan üçün nəzərdə tutulmuş yemək ilə bəsləmək demək deyil. Təbii rasion tərtiq etmək üçün baytar həkiminizə müraciət edin.
Ev heyvanınızın su qabını həmişə təmiz içməli su ilə təmin edin.
Tay pişiyin təlimi və tərbiyəsi
Taylar çox ağıllı pişiklərdir, buna görə onların tərbiyə edilməsində heç bir problem yaranmamalıdır. Onlar pişik tualetinə və caynaqyonana tez öyrənirlər. Pişik tualetini seçərkən, hündür kənarlı modellərə (Məsələn, Savic Aseo tualeti) üstünlük verin, çünki bu pişiklər qumu aktiv şəkildə eşələməyi sevirlər. Ev heyvanınızı mümkün qədər tez öyrətməyə başlamaq yaxşıdır. Yetkin pişiyə bir az daha çox vaxt sərf etməli olacaqsınız. Hər halda, heç vaxt fiziki cəza və ya aqressiya tətbiq etməyin, çünki bu, heyvanın psixikasına düzəlməz zərər verəcək və vəziyyəti daha da çətinləşdirəcəkdir. Yaxşı davranışı vurğulayın: itaətə görə pişiyi dadlı Gimcat brendinin çərəzi ilə mükafatlandırın və oxşadın. Pis davranışı sərt tonla qarşılayın. Bu cins sahibinin səsinə çox həssasdır və onun narazı olduğunu dərhal anlayır. Coşmuş pişiyi sakitləşdirmək lazımdırsa, ona su çiləyin.
Unutmayın ki, uğurlu təlimin əsasında səbir və sevgi durur.
Tay pişiyinə qulluq və baxım
Pişiklərin təmizkarlığını nəzərə alaraq tualetinin təmizliyinə diqqət edin və ordaki pişik qumunu vaxtında dəyişin. Əks halda, o, tualetə getməkdəm imtina edəcəkdir.
Tay pişiyi cinsinin baxım etaplarına çimizdirmə, daranma, qulaq və göz təmizlənməsi, diş təmizlənməsi, parazitlərə qarşı dərmanlama aidir.
Tayı 3 aydan bir xüsusi pişik şampunu ilə yumaq məsləhət görülür. Pişiyə gözəl ətir bəxş etmək üçün üzərinə parfümlaşdırılmış sprey tədbiq edə bilərsiniz. Qısatüklü tay pişiyi az tülənir. Dostunuzu həftədə bir dəfə xüsusi daraqla daramağınız kifayətdir.
Pişikdə narahatlıq olmadığı halda qulağını ayda bir dəfə yoxlayıb təmizləyə bilərsiniz. Qulaqda qulaq gənəsinin olub olmamasına diqqət edin. Qulaq təmizliyi üçün xüsusi losyon və pambıq disklərindən istifadə edin, hər çimizdirmədən sonra qulaqdaki su qalığını xaric edin. Ağız boşluğu xüsusi fırça və məcun ilə həftədə 2-3 dəfə təmizlənməlidir. Nəm yemlə qidalanan pişiyin rasionuna xüsusi stomatoloji çərəzlər əlavə edə bilərsiniz.
Tay pişiyini bit, birə, gənədən azaa etmək istəyirsinizsə, sevimlinizi ayda 1 dəfə isti aylarda (martdan noyabr-dək) xüsusi bit dərmanı ilə emal edin. Pişik çiy bəslənmirsə və çöldə sərbəst gəzmirsə, qurd dərmanı ildə 2 dəfə tətbiq olunur.
Tay pişiyin sağlamlığı və xəstəlikləri
Tay pişikləri əcdadlarından möhkəm sağlamlıq əldə ediblər və lazımi qayğı ilə kifayət qədər uzun ömür yaşayırlar. Genetik xəstəliklərə də bu pişiklərdə nadir hallarda rast gəlinir.
Tay pişikləri arasında yayılan əsas xəstəliklərə aşağıdakilar aiddir:
- Kardiomiopatiya. Bu xəstəlik zamanı ürəyin qançəkmə qabiliyyəti zəiflənir.
- Süd vəzilərin şişi. Onun profilaktikası üçün ev heyvanı vaxtında qısırlaşdırılmalıdır.
- Strabizm (çəpgözlük)
- Ağız boşluğunun xəstəlikləri (qinqivit, stomatit, parodontit və s.).
Güclü immunitet baytar klinikanı ziayərət etməkdən azad etmir. Pişiyin vaxtında peyvənd və xüsusi pişik dərmaları ilə parazitlərə qarşı emal edilməsi, düzgün bəsləməsi və qulluğu haqqında unutmayın.
