Şinşilla pişiyi haqqında məlumat

Şinşilla pişiyi haqqında məlumat

Şinşilla pişiyin mənşəyi

Bu tüklülərin kübar incəliyi və inanılmaz görünüşü, onlara, bütün dünyada populyarlıq qazandırıb. Qeyd edək ki, şinşilla pişiyi dedikdə bir cins deyil, üç pişik cinsi nəzərdə tutulur: britan, şotland və fars.

Şinşilla pişiyin yaranma tarixi bizi XIX əsrin Böyük Britaniyasına aparır. Cinssiz pişiklə fars pişiyin cütləşməsi nəticəsində qeyri-adi kölgələnmiş rəngə sahib bir bala pişik dünyaya göz açmışdır. Məhz tükdəki bu kölgələmə effektinə görə həmin pişiklərə “şinşilla” adı verilmişdir. Doğrudanda bu pişiklərin gümüşü tükləri onları şinşilla növlü gəmiricilərə çox bənzədir.  Əgər ilk dəfə pişik sahibi olacaqsınızsa ev pişiyi haqqında məlumatlar yazımız sizin üçün maraqlı olacaqdır. 

Şinşilla pişiyin xasiyyəti

• Aktivlik

 Şinşilla cins pişikləri əsl kübar pişiklərdir, yəni yetərincə ünsiyyətçil (lakin bezdirici dərəcədə yox), qürurlu və zəkalıdırlar. Daha erkən yaşlarda kifayət qədər aktiv olurlar, yaşlandıqca isə tənbəlləşib aktiv oyunlar oynamağa deyil, sevimli yataqlarında və ya sahibinin dizlərində uzanıb vaxt keçirməyə üstünlük verirlər.

• Sosiallaşma

  Şinşilla pişiyi ailəsini çox sevir, lakin həddindən artıq əzizlənməni sevmir. Diqqətinizə ehtiyac duyduqda özü sizin yanınıza gəlib qucağınızda uzanacaq və ya əsl kompanyon kimi sizi otaqdan otaqa müşayiət edəcəkdir.

Bu pişiklər münaqişəsizdirlər. Onları qıcıqlandıran hallar baş versələr,bu pişiklər sadəcə həmin yeri tərk edib sakit bir küncə çəkiləcəklər. Şəxsi sərhədlər bu pişiklər üçün hər şeydən üstündür.

Şinşilla pişikləri digər ev heyvanları ilə yaxşı dil tapırlar. Yad insanlar və ya evə gələn qonağlara qarşı neytral olaraq yanaşırlar.

Şinşilla pişiyin fiziki xüsusiyyətləri

• Bədəni

Şinşilla pişiyin bədən quruluşu əzələlidir. Şinşillanın bədən hündürlüyü 30 sm, bədən uzunluğu isə 40 sm çata bilər. Erkəklərin çəkisi 8 kq yaxın, dişilərin isə 5-6 kq-dək olur. Şotland şinşilla pişiyin bədən quruluşu britan şinşillanın bədəninə nisbətən daha zərifdir.

• Baş və kəlləsi

Şinşillanın “makiyaj” görünüşlü üzü (göz və burun nahiyəsində sürməli effekt) çox diqqət cəlb edir. Başı iri, almacıq sümükləri isə genişdir. Üzü yuvarlaq, yanaqları doludur. Britan şinşillanın başı şotland şinşillanın başına nisbətən daha yuvarlaq, boynu isə daha genişdir. Şotland şinşillanın burnu daha yuxarı istiqamətdədir.

• Gözlər

Şinşilla pişiklərin özəlliklərindən biri sanki sürmə ilə boyamış, inanılmaz gözəl və mənalı gözləridir. Gözləri iri və yuvarlaqdır, aralarında geniş məsafə ilə yerləşiblər. Baxışı mənalı və sevgidoludur.  Göz rəngləri kəhrəba, mavi və zümrüd çalarlarındadır. Bəzi şinşilla pişiklərində heteroxromiya ola bilər, yəni fərqli rəngdə gözlər.

• Ayaqları

Britan şinşilla pişiklərin ayaqları qısa və möhkəmdir. Şotland şinşillaların ayaqları isə daha uzun və incədir. Pəncələr yuvarlanmış formadadır və barmaqlar arasında da tükləri var.

• Quyruq

Quyruq orta ölçüdə və kifayət qədər möhkəmdir. Quyruq uzunluq boyunca sıx tüklüdür və mütəmadi daranma tələb edir.

• Qulaqlar

   Britan şinşilla pişiklərinin ortaboylu və yuvarlaq uclu qulaqları arasında olan məsafə şotland şinşillasındaki məsafədən fərqli olaraq daha genişdir. Bildirək ki, britan və şotland şinşillaların qatlanmış qulaqlı nümayəndələri da mövcuddur. Sallaqqulaqlı pişiklərin qulaq sağlamlığına qulaq gigiyenası vasitələri ilə xüsusən diqqət yetirmək lazımdır.

• Tük

   Şinşilla pişikləri həm uzuntüklü, hən qısatüklü  növlərdə olurlar. Lakin daha çox populyarlığı qısatüklü nümayəndələr qazanmışdır. Bu pişiklər sıx tükləri sayəsində vizual olaraq daha iri görünürlər. Alt tükləri də çox sıx olur. Tükləri təbii parlaqlıq verirlər. Şinşillanın gözəl tükləri mütəmadi baxım tələb edir-adətən həftədə 1 dəfə, lakin tüləmə zamanı daranma və baxım daha tez-tez aparılmalıdır. Qeyd olunan prosedurların həyata keçirilməsi üçün xüsusi daraqlar əldə etməlisiniz.

• Rəng

   Şinşilla pişiklərin əsas gümüşü və qızılı tük rənglərindən yanaşı əlavə olaraq mavi, yasəmən, şokolad, ağ, qara, kürən, qırmızı, favn (qum), krem, tısbağa, tabbi, kolor poynt (siam geni əsasında) və digər rəngləri mövcuddur.  

Tüklərin boyanma uzunluğu və üslubu əsasında aşağıdaki effektlər əmələ gəlir:

1. Klassik şinşilla- tükün 1/8 hissəsi boyanmış olur, bu şinşillanın ilkin standartıdır. Nəticədə yüngül duvaq effekti yaranır.
2. Kölgələmə- tükün 1/3 ya 1/4 hissəsi boyanmış olur. Alt tüklər boyanmamış qalır. Dərin kölgə effekti yaranır.
3. Tikkinq effekti- tükün tünd və açıq layların ardıcıl əvəzlənməsi nəticəsində yaranmış dərin bir boyanmadır. Bunun nəticəsində pələng, tısbağa və xallı naxışlı rənglər əmələ gəlir.

Şinşilla pişiyə qulluq və qayğı qaydaları

• Yemlənməsi

Sevimlinizin rasionunu qurarkən aşağıdaki məqamlara diqqət yetirməlisiniz:

- Şinşilla pişikləri az aktivliklərinə görə bir artıq kilo yığmağa meyylidirlər. Вu səbədən onların yemi daha yüngül həzm olunan inqrediyentlər ehtiva etməlidir.

- Sıx tük və alt tükləri tez-tez tük topalarını əmələ gətirə bilər. Bu topalar bağırsaq keçməzliyinə də gəlib çıxara bilər. Bu zaman malt məcunu və ya xüsusi profilaktik yem köməyinizə çatacaqdır.

-Şınşıllanın tük və dərisi xüsusi baxım tələb edir. Pişiyin rasionu omega yağ turşuları, A, D, E, B qrup vitaminləri və digər faydalı nutriyentlərlə (dərini yeniləyən, tükləri uzadan və onlara parlaqlıq bəxş edən) gücləndirilmiş tərkibə malik olmalıdır.

Pişik üçün yemlər şinşillanızı lazımi vitaminlər, minerallar, omeqa yağların və zülalların optimal nisbəti və digər mikroelementlərlə təmin edəcəkdir. Bu yemlər hətta pişiyinizin həssas həzmindən tutmuş allergiyasınadək bütün individual özəlliklərini nəzərə alacaqdır.

Vacibdir! Yetkin pişiyi gündə 2 dəfə yemləmək kifayətdir, bala və hamilə pişiklər daha tez-tez yemlənməlidir (sutkada 5-6 dəfəyədək). Şinşillaya süfrədən dadlı atışdırmalar verməyin (şirniyyatlar, kolbasa və s.). Pişiyinizi sevindirmək istəyirsinizsə ona xüsusi pişiklər üçün çərəzlər təklif edə bilərsiniz.

• Təlim

 Şinşilla pişiyi çox zəkalı və ağıllı cins olduğundan onun təlimi müsbət nəticələr verəcəkdir. Tualeti təlimi, xoşagəlməz hərəkətlərə qarşı təlimatlandırma (örtüklərin yararsız hala salınması, yeməklərin oğurlanması, masaüstü gəzintiləri, cırmaqlamağa və s.) uğurla başa çatacaqdır. Təlim və tərbiyyə zamanı daha çox motivasiyalı üsluba üz tutun: yaxşı davranış üçün heyvanınızı əzizləməli və ona xüsusi dadlı çərəzlər verməlisiniz. Aqressiya və dözümsüzlük əlavə problemlər yaradacaqlar. Ona görə ki, şinşilla pişikləri öz ləqayətinə dəyər verirlər.

• Sağlamlıq

Britan və şotland şinşilla pişikləri yaxşı sağlamlıq göstəriciləri ilə tanınırlar.Düzgün qulluq və bəslənmə şərtilə şinşillalar 18-20 ilə-dək yaşaya bilərlər. Lakin cinsin bəzi nümayəndələri bir sıra xəstəliklərə məruz qala bilərlər. Məsələn, fars şinşillalar spesifik yastı kəllə quruluşlarına görə tənəffüs yollarının xəstəliklərindən əziyyət çəkə bilərlər. Sallaqqulaq şinşillalar osteoxondrodisplaziya kimi xəstəliyə meyllidirlər. Bu ağır xəstəliyin axsaqlıq, məhdud hərəkətlər, ayaq, diş və çənə deformasiyası kimi simptomları mövcuddur.  

   Tez-tez rast gəlinən xəstəlikdən biri kardiomiopatiyadır, hansı ki, ürək çatışmazlığı ilə nəticələnir. Vaxtında qoyulmuş diaqnoz, düzgün müalicə və qulluq şərti ilə, pişiyinizin ömrünü uzada biləcəksiniz.

  Şinşilla pişiklərin genlərində fars/pers pişiyin geni olduğu səbəbindən, onlarda da, böyrəklər polikistozu (ifrazat sisteminin işində problem) kimi xəstəliyin yaranmasına genetik meyllilik mövcuddur.

  Şinşilla pişiyin ifadəli gözləri bir sıra xəstəliklərə meylli olduğundan xüsusi göz gigiyenası vasitələri ilə göz sağlamlığına yetərincə diqqət edilməlidir.