Ru
Britan pişiyi (British shorthair) haqqında məlumat
Müasir britan pişiyinin (həmçinin qısatüklü ingilis pişiyi kimi tanınır) mənşəyi hekayəsi birmənalı deyil. Onun əcdadı qədim Roma pişiyi hesab edilir. Roma müstəmləkəçiləri bu pişiyi Böyük Britaniyaya gətirmişlər. Öyrəşdiyimiz görünüşlərini onlar həm vəhşi, həm də fars pişiklərdən götürüblər. Hər necə olsa da, onlar həqiqətən də insanlarla dostlaşıblar. Sakit xasiyyət və "oyuncaq ayı" görünüşünə görə britan pişiyi nəinki İngiltərədə, hətta bütün dünyada ən məşhur cinslərdən birinə çevrildi.
Britan pişiyinin xasiyyəti
Bu ev pişiyi ingilis təmkinliliyinin əsl təcəssümüdür: nəvazişli, lakin bezdirici deyil, oynaqdır, lakin hiperaktiv deyil. Britan pişiyi insanla əlaqə qurmağı bacarır, ancaq əlinizə götürməyinizi və çox sevgi göstərməyinizi xoşlamır. Sığallanmaq istədikdə sadəcə sahibinin yanında bükülüb uzanmaq bu pişik üçün kifayətdir. Bu cins şəxsi məkanına çox ciddi yanaşır.
Lakin bu o demək deyil ki, British shorthair öz sahiblərinə bağlanmır. Onlar çox mehribandırlar və demək olar ki, hər bir ailənin həyat tərzinə mükəmməl uyğunlaşırlar. Onlar öz sahibini sevir və çox vaxt onunla addım-addım otaqdan-otağa gedirlər.
British shorthair pişiyin dostluğa ehtiyacı yoxdur, lakin evdə başqa heyvanlar varsa, o zaman mütləq onlarla dil tapacaqdır. Düzgün təmsil olunma şərti ilə bu qorxmaz pişiklər it ilə eyni evdə yaşaya bilərlər.
Ev pişiyi ilə düzgün davranmağa öyrədilərsə, cins uşaqlı ailələr üçün mükəmməl hesab edilir.
Britan pişiyinin fiziki xüsusiyyətləri
- Bədəni
Bədən quruluşu güclüdür və yaxşı tarazlaşdırılıb. Yüksək inkişaf etmiş əzələlərə malikdir. Sinəsi geniş, beli isə qısadır. Cinsin ölçüsü orta və böyük arasında dəyişir. Erkək pişiklərin çəkisi adətən 5,5-9 kq, dişilərin isə 3,5-6,5 kq olur.
- Baş və kəlləsi
Başı iridir, yuvarlaq formaya malikdir. Yanaqları doludur. Yuvarlaq alnı qulaqları arasında düzləşir. Alnından buruna keçid (stop) çox az bilinir, lakin nəzərə çarpır.
- Gözləri
Geniş yerləşmiş böyük yuvarlaq gözləri vardır. Baxışı ifadəli və mehribandır. Gözlərinin rəngi tük rənginə uyğun olaraq sarı, mis-narıncı, mavi və yaşıl rəngdə rast gəlinir. Ağ pişiklərdə gözlər müxtəlif rəngdə ola bilərlər.
- Ayaqları
British shorthair cinsin ayaqları qısa olsa da, güclüdür. Ayaqları yuvarlaq formadadır, barmaqları bir-birinə sıx yerləşirlər.
- Quyruğu
Qalın quyruğu orta boy uzunluqdadır. Əsası genişdir, ucu isə yuvarlaqdır.
- Qulaqları
Yuvarlaq ucları olan kiçik qulaqları geniş şəkildə və aşağıdan yerləşirlər. Əsasında genişlənirlər.
- Tükü
Britan pişiyi sıx quruluşa malik olan qısa qalın tük örtüyü ilə seçilir. Alt tük örtüyü qalındır. Tükü sağlam parıltıya malikdir. Qısatüklü cins olmasına baxmayaraq, tükü daimi qulluq tələb edir – adətən həftədə bir dəfə kifayət edir, amma mövsümi tük dəyişmə zamanı hər gün daranmalıdır.
- Rəngi
Pişik geniş rəng çeşidlərində rast gəlinir: göy, bənövşəyi, şokolad, ağ, qara, kürən, maral, sinnamon, krem, ikirəngli, tısbağa, tabbi, kolor point, şinşilla. Yüzə yaxın rəngə rast gəlmək mümkündür.
Britan pişiyi üçün qulluq və qayğı
- Yemlənməsi
Artıq çəkiyə meylli olduğuna görə, qısatüklü ingilis pişiyinin qidalanmasına xüsusilə diqqət yetirməlisiniz. Tam yetkin yaşına çatmış britan pişiyi gündə 2 dəfə yemlənməli, hamilə və bala pişiklər isə günə 5-6 dəfəyədək yemlənməlidir. Düzgün seçilmiş yüksək keyfiyyətli yem pişik orqanizmini lazımi vitamin, minerallar, zülal, yağ turşuları və L-karnitinin optimal nisbəti ilə təmin edəcəkdir. Bütün bunlar, xüsusi olaraq britan pişiyi üçün nəzərdə tutulmuş, onların yaş xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq hazırlanmış Royal Canin British Shorthair yemində birləşibdir. Eyni zamanda ev pişiyini daima təmiz içməli su ilə təmin etmək çox vacibdir.
Heç bir halda yemi təbii qida ilə birləşdirməyin, ev pişiyini öz masanızdan və insanlar üçün nəzərdə tutulmuş digər məhsullar ilə bəsləməyin.
- Təlimi
Ev pişiyi düzgün davranışa çox erkən yaşdan öyrədilməlidir. Britan pişiyi çox ağıllı pişik cinsi olduğuna görə də tərbiyə ilə bağlı ciddi problemlər yaranmamalıdır. Əgər pişik balası evdə dəcəllik edirsə, onun davranışını dərhal düzəldin. Lakin cəzalandırmaq və aqressiya göstərmək olmaz – belə edərək siz pişikdə sadəcə özünüzə qarşı qorxu hissini yaradacaqsınız. Pozitiv yanaşmalı təlim metodundan istifadə edin – sözünüzə baxdıqda nəvaziş və dadlı çərəz ilə mükafatlandırın, səhvlərinə əhəmiyyət verməyin. Səbirli yanaşma uğurlu tərbiyədə əsas rol oynayır.
- Sağlamlığı
Yaxşı nəsil tarixinə görə britan pişiyi möhkəm sağlamlığı ilə seçilir. Xüsusilə qısatüklü ingilis cinsinə aid olan xəstəliklər mövcud deyil, lakin elə xəstəliklər var ki, onlara bütün təmiz cins pişiklər meylli hesab edilirlər.
Hipertrofik kardiomiopatiyada (mədəciklərdən birinin divarının qalınlaşması) ürək ritminin pozulması baş verir və ürək çatışmazlığı inkişaf edir. Vaxtında qoyulan diaqnoz ömürlük dərman qəbulu şərti ilə xəstəliyi ləngidə bilər. Belə xəstəlikdən əziyyət çəkən heyvan yetişdirilmə üçün yararsızdır.
British shorthair cinsi arasında hemofiliya xəstəliyinə rast gəlinə bilər – qan laxtalanmasının azalması. Bu xəstəlikdə hər hansı bir zədə ciddi qan itkisi və daxili qanaxma təhlükəsi yaradır. Yaxın qohumluğu olan pişiklərin cütləşdirilməsi xəstəliyin yaranma riskini artırır. Belə heyvanları yetişdirilmədə istifadə etmirlər. Xəstəlik müalicə olunmur, lakin qan səviyyəsini normada saxlamaq üçün prosedurlar həyata keçirilir.
Bu pişik əvvəlcə fars pişiklərinin iştirakı ilə yetişdirildiyinə görə, onlarda, kiçik də olsa, böyrək polikistozunun yaranma ehtimalı mümkündür. Bu halda ifrazat sisteminin normal fəaliyyəti pozulur. Effektiv müalicə üsulu mövcud deyil.
British shorthair cinsi qinqivit kimi ağız boşluğunun problemi ilə üzləşə bilər. Bu, bağ və sümüklərin zədələnməsi ilə nəticələnən diş əti iltihabıdır. Vaxtında müalicə diş itkisi və qan zəhərlənməsinin qarşısını almağa kömək edəcəkdir
