Ru
Bu zərif pişik cinsi gözdən qaça bilməz. Aristokratiya, iti ağıl, sədaqət və oynaqlıq kimi xüsusiyyətləri özündə cəmləşdirir. Bu qulaqlar və dəcəl gözlər sanki deyirlər: “Mən sənin evini əsl attraksiona çevirəcəm!” Təəccüblü deyil, çünki həbəşistan pişiklərinin vərdişləri, demək olar ki, itlərinkini xatırladırlar və onlar bütün günü oynamağa hazırdırlar. Bu maraqlı cinsin gözündən heç nə qaçmaz. Onlar evin hər küncünə girəcəklər və əyri duran hər şeyi zəbt edəcəklər.
Həbəşistan pişiyinin mənşəyi
Bu pişik cinsinin yaranma tarixi qədim Həbəşistan (indiki Efiopiya) ilə əlaqəlidir. Abissin pişiklərinin əcdadları birbaşa vəhşi pişiklər hesab olunurlar. Lakin bu gözəllədə misir pişiklərinin qanı olması ilə bağlı nəzəriyyə da mövcuddur, çünki abissin pişiklərinə oxşar pişiklərin təsviri Qədim Misirin bir çox abidələrində (mumiyalar, papiruslar və s.) əksini tapmışdı. Lakin ən populyar versiya pişiyin həbəşistan kökləri ilə bağlıdır.
Bu cinsin yayılması və populyarlaşdırmasında Böyük Britaniyanın mühüm rolu vardır. Bu pişiklər Britaniyaya kolonial müharibələr dövründə gətirilmişdir. Kapitan Barret Leonardın 1868 ildə gətirdiyi Zula adlı pişik müasir həbəşistan pişiklərinin əcdadı hesab olunur. Zula böyük uğurla 1871-ci ildə pişik sərgisində iştirak edərək 3-cü yerə layiq görülmüşdü. Həbəşistan pişiyi rəsmi olaraq 1882-ci ildə tanınmışdı, 1889-cu ildə isə cins standartı təsdiqlənmişdi. Abissin pişikləri ilk olaraq Amerikaya 1907-ci ildə gətirilmiş və böyük populyarlıq qazanmışdılar. Selektiv işlər nəticəsində abissin pişiklərinin amerikan versiyası avropa versiyasından fərqlənməyə başlamışdı. Amerikalı abissinlər daha zərifdilər və aralı yerləşmiş qulaqlara sahibdir. Onlar oriental tipli pişiklərə bənzəyirlər. Avropalı abissinlər isə daha ağır bədənə sahibdir və britan pişiklərinə bənzəyirlər.
Həbəşistan pişiyi necə seçilməli
Təcrübəli yetişdiricilər, sağlam və safqanlı həbəşistan pişiyini seçmək üçün aşağıdaki tövsiyələri verirlər:
- Cinsin standart (aşağıdaki abzasda) və özəllikləri ilə öncədən tanış olun.
- Ən azı iki ayına çatmamış bala pişiyi əldə etməyin.
- Müxtəlif sərgilərdə iştirak edərək pişiyin yetişdiriciləri barədə məlumatlar əldə edin.
- Aktiv və həyatsevən bala pişiyə üstünlük verin. Bu xüsusiyyətlər onun sağlamlığının və düzgün inkişafının əlamətidir.
- Bala pişiyin çəkisinə diqqət edin. Həmçinin onun gözlərini, qulaqlarını yoxlayın və dəri ilə tük vəziyyətini dəyərləndirin. Sağlam bala pişikdə heç bir axıntılar olmamalıdır.
- İmkan daxilində bala pişiyin valideynlərini də nəzərdən keçirin.
- Bütün lazım olan sənədlərin (heyvan pasportu, peyvəndlərə dair və s.) olmasına xüsusilə diqqət edin.
- Zərərvericilərə qarşı profilaktik təqdbirlərin görülüb görülməməsi barədə məlumat əldə edin.
Həbəşistan pişikləri barədə maraqlı məlumatlar
Bu maraqlı pişik cinsi özündə çoxlu sürprizlər və kəşflər cəmləşdirir. Onlarla bağlı maraqlı faktlarla bölüşmək istərdik.
- Abissinlərin vizit kartı ─ tikking olunmuş tükləridir.
- Bu pişiklər tükənməz enerji mənbəyidir.
- Həbəşistan cins pişikləri xasiyyətcə itlərə bənzəyirlər.
- İti zəkaya malik olaraq uğurla təlim olunurlar.
- Tez-tez sahibinin əşyalarını oğurlayırlar.
- Abissinlərin ən yaxın qohumu somali pişiyi hesab olunur, hansı ki abissindən fərqli olaraq uzun tüklərə malikdir.
- Bu pişiklər miyovlamırlar (qəribə özlərinə məxsus səs çıxarırlar).
- Həbəşistan pişikləri hündürlüyü sevirlər.
- Bu cinsin bala pişikləri tünd rəngdə doğulur və zamanla rəngləri açılır.
- Bu pişik ruhən qocalmır, oynaqlıq və həyatın neşəsini ömrünün sonuna qədər saxlayırlar.
Həbəşistan pişiyinin mənfi və müsbət tərəfləri
Həbəşistan pişiyin müsbət tərəfləri bunlardır: rahat və asan baxım, təmizkarlıq, sadiqlik, asan öyrədilmə, möhkəm sağlamlıq və s.
Lakin bu cinsin bəzi mənfi tərəfləri də vardır: oğurluq, hiperaktivlik, kiçik uşaqlarla yaşaya bilməməsi, təkliyə dözümsüzlük, cinsin qiyməti.
Həbəşistan pişiyinin fiziki xüsusiyyətləri
- Bədəni
Ölçüsü ortadır. İnkişaf etmiş əzələli güclü və çevik quruluşa malikdir. Alçaqboy və ya uzadılmış ola bilirlər. Erkəklər dişilərdən bir az iridirlər, lakin onların çəkisi çox da fərqlənmir, 3-6 kq arasında dəyişir.
- Baş və kəlləsi
Bir az yuvarlaqdır, yastı nöqtələri yoxdur və pazvaridir. Qaşlar, yanaqlar və profil yumşaq konturlara malikdirlər. Burun çəpəri alnına bir qədər yuxarı qaldırılmışdır, qulaqlar arasındakı məsafə hamar şəkildə boyun nahiyəsinə keçir. Burun hissəsi yaxşı bilinir, yumşaq cizgilərə malikdir. Çənəsi çox qabağa çıxmır.
- Gözləri
İri və badamşəkillidir. Bir az bucaq altında geniş yerləşiblər. Göz rəngi kəhrəbadan yaşıl rəngə qədər dəyişə bilər. Gözləri adətən nazik qara sürməli olur.
- Ayaqları
Mütənasib olaraq nazikdir. Elə təəssürat yaranır ki, pişik barmaqlarının ucunda gəzir. Pəncələri kiçikdir, forması ovaldır. Ön pəncələrində beş, arxa pəncələrində isə dörd barmağı vardır. Barmaqları bir-birinə sıx yerləşir.
- Quyruğu
Uzundur, əsası qalındır, ucuna doğru daralır.
- Qulaqları
Böyük və itidir, əsası qalın və qədəhvaridir. Qulaqlarındakı tükləri çox qısadır.
- Tükü
Qalındır, uzunluğu ortadır. Tük teksturası nazik, yumşaq və ipək kimidir. Kiçik alt tük örtüyü var.
- Rəngi
Ev pişiyinin rəngi müxtəlif olur. Ruddi (qəhvəyi-narıncı çalar), sorel (qırmızı tonla bozarmış rəng), mavi (boz-mavi ton) və favn (qəhvə və ya südlü kakao rəngi). İngiltərə, Avstraliya və Yeni Zelandiyada beşinci rəng olaraq gümüşü qəbul edilib. Bu cinsin xüsusiyyəti tükün üzərində tünd və açıq zolaqların olması (tikkinq) və heç bir naxışın olmamasıdır.
Həbəşistan pişiyinin xasiyyəti
Cins sakit ev pişiyi axtaranlar üçün uyğun deyil. Bu enerjili pişik nümayəndəsinə artıq bir az böyümüş uşaqları olan aktiv ailə lazımdır. Sahibinə öyrəşdikdən sonra bu ev pişiyi onun sadiq dostu olacaqdır. Özünü ailənin əsl üzvü kimi hiss edərək, o, heç bir ev işlərinin onun xəbəri olmadan keçməsinə yol verməyəcəkdir. Belə ki, heyvanın ətrafa olan təbii marağı bezdirici olmasın deyə, müxtəlif oyuncaqlar ilə pişiyə maraqlı əyləncə təşkil etmək lazımdır.
Abissin pişiyi həmişə sahibinin qoyduğu qaydalara riayət edir və heç vaxt evdəki əşyalara ziyan vurmur. Pişik çox təmizkardır, hərəkətləri isə zərifdir. Lakin həvəslə oynayan balacanın başına nə gələ biləcəyini düşünmək qorxuducudur. Buna görə də ilk növbədə heyvan üçün ev təhlükəsiz olmalıdır. Bu ev pişiyi nümayəndələri yüksək yerlərə dırmaşmağı sevirlər. Onlar üçün caynaqyonanlı oyun kompleksləri mükəmməl seçimdir.
Həbəşistan pişiyi yad insanlara qarşı çox mehribandır, buna görə də evə gələn qonaqlara müsbət reaksiya verir.
Evdə başqa heyvanlar varsa, xüsusilə də pişiklər, naharat olmağa dəyməz. Bu cins ev pişiyi çox mehribandır və hətta itlər ilə yola gedə bilir.
Həbəşistan pişiyinin yemlənməsi
Ev pişiyinin aktivliyini qorumaq üçün onu heyvan mənşəli zülallar, amin turşuları, 20%-ə qədər yağ, vitaminlər və minerallar daxil olan rasion ilə təmin etmək lazımdır. Qida maddələrinin lazımi balansına yalnız keyfiyyətli premium və ya super premium yemlərdə rast gəlmək olar. Bu cinsin yemə qarşı kaprizli olmasını nəzərə alsaq, onlar üçün Royal Canin pişik yemləri mükəmməl uyğun olacaqdır. Qeyd edək ki, brendin hər rasionu 50-dək nutriyent ehtiva edir. Ev heyvanınızı vəhşi mühitdəki rasiona uyğun yemləmək istəyirsinizsə, xolistik yemlərinə üz tuta bilərsiniz (məs., Acana, Orijen brendlərinə aid). Xolistik yemlər ən yüksək keyfiyyətə malikdir və 90-95%-dək ət inqrediyentlərindən ibarət olur.
Əgər siz təbii qidalanma haqqında düşünürsünüzsə və düzgün qidalanmanın hazırlanmasına kifayət qədər vaxt ayırmağa hazırsınızsa, o zaman ilk növbədə təcrübəli baytar həkiminə müraciət etmək lazımdır. Heyvanın bütün qidalanma ehtiyaclarını nəzərə alaraq düzgün rasionu yalnız mütəxəssis tərtib edə bilər. Təbii qidanı biz yediyimiz yemək ilə səhv salmayın. Təbii qidanı sənaye yemi ilə qarışdırmaq olmaz.
Təmiz içməli suyun kiçik dostunuz üçün hər zaman əlçatan olmasını təmin edir.
Həbəşistan pişiyinin təlimi
Digər ev heyvaları ilə olduğu kimi, həbəşistan pişiyinin tərbiyəsi ilə erkən yaşdan məşğul olmaq lazımdır. Bunun üçün ən uyğun yaş 2-7 aydır. 7-8 aya pişik artıq düzgün davranış qaydalarını bilməlidir.
Pişik balasına çox vaxt ayırın, onunla oynayın. Pis və ya aqressiv hərəkəti sərt tonla qarşılayın. Sözünüzə baxdıqda pişiyi tərifləyin və yaxşı davranışı pişik üçün çərəzlər ilə təşviq edin.
Heyvanın üstünə heç vaxt qışqırmayın, əks halda onda qorxu yarada bilərsiz və nəticədə o sizin sözünüzə qulaq asmayacaqdır.
Həbəşistan pişiyinə qulluq
Həbəşistan cinsinin qulluq etaplarına çimizdirmə, daranma, qulaq və göz təmizliyi, diş gigiyenası, caynaq kəsimi, zərərvericilərə qarşı emal tədbirləri aid edilir.
Abissinlər çox təmizkardırlar. Bu səbəbdən qum seçiminə və tualet təmizliyinə xüsusi diqqətlə yanaşmalısınız. Pişik təxminən 3 aydan bir xüsusi pişik şampunu ilə çimizdirilməlidir. Suya olan sevdası onun çimizdirməsini asanlaşdırır. Qısa tüklü abissinlər çox da tüləmir və buna görə də həftədə bir dəfə xüsusi fırça və ya əlcəklə daranmağı kifayətdir. Dostunuzun qulaqlarını ayda bir dəfə yoxlayıb (gənələrin və iltihabın olmasını) xüsusi vasitə ilə təmizləyə bilərsiniz. Ağız boşluğu xüsusi fırça və məcun ilə həftədə 2-3 dəfə təmizlənməlidir. Pişiyin gözləri də şəffaf və axıntısız olmalıdır. Gözlərini də mütəmadi olaraq xüsusi qulluq vasitələri ilə təmizləməlisiniz. Caynaqlar 2-3 həftədən bir xüsusi caynaq qayçıları kəsilməlidir. Abissin pişiyini bit, birə, gənədən azad etmək istəyirsinizsə, sevimlinizi ayda 1 dəfə (isti mövsümdə martdan noyabr-dək) xüsusi bit dərmanı ilə emal edin. Pişik çiy bəslənmirsə və çöldə olmursa, pişik üçün qurd dərmanı ildə 2 dəfə verilir, əks halda dərman daha tez-tez tətbiq olunmalıdır.
Həbəşistan pişiyinin sağlamlığı
Pişik möhkəm sağlamlığı və yüksək enerjisi ilə fərqlənir. Lakin bu cins belə irsi xəstəliklərə məruzdur. Pituvatkinaza çatışmazlığı səbəbindən bu ev pişiklərində yaşlandıqca anemiya inkişaf edə bilər. Xəstəliyi müəyyən etmək üçün xüsusi test mövcuddur. Test barədə yetişdiricidən məlumat əldə edə bilərsiniz. Göz tərəfindən bu ev pişiklərində korluğa səbəb olan tor qişasının artan atrofiyası ilə qarşılaşmaq olar. Xəstəliyi əvvəlcədən müəyyən etmək olar, buna görə də yetişdiricidən bunun haqqında soruşmaq məsləhət görülür. Cins həmçinin diz qapağının çıxığına və bud-çanaq oynağının displaziyasına meyllidir. Həbəşistan pişikləri arasında amiloidoz kimi xəstəlik selektiv yetişdirmə sayəsində daha az rast gəlinir. Bu ev heyvanları həm də qinqivit kimi ağız boşluğu xəstəliyinə meyllidirlər. Buna görə də profilaktik olaraq onun rasionuna xüsusi ağız boşluğunun baxımı üçün çərəzləri əlavə etməlisiniz.
Balaca dostunuzun mütəmadi olaraq baytar həkiminin profilaktik baxışından keçməsinə diqqət yetirin. Hər hansı xəstəlik nə qədər tez aşkar olunarsa, o qədər də tez və effektiv müalicə oluna bilər.
Yadda saxlayın ki, düzgün qidalanma, yaxşı qulluq, diqqət və sevgi balaca sevimlinizə uzun və xoşbəxt ömür bəxş edəcəkdir.
