Ru
Türk Van pişiyi mənşəyi
Van pişiyi bir neçə ölkənin sərhədini əhatə edən Van gölü ətrafında yaşayan qədim pişiklərin nəsilinə aiddir. Qədim və orta əsrin rəssamlarının əsərlərində bu türk aristokratların təsvirinə tez-tez rast gəlinir. Bu cins pişiklər dünyaca öz popularlığını 19 əsrin 2-ci yarısında əldə ediblər. Buna səbəb isə turist ailəsinin onlara hədiyyə olunan van pişiklərin Böyük Britaniyaya gətirilməsi olub. Hal-hazırda “van kedisi” cinsi Türkiyyədə ciddi qorunur.
Türk van pişiyi xasiyyəti
Bu qədim cins çox mehribandır və insanlarla ünsiyyət qurmağı sevir. Ailədə pişik bir insana qapanacaq ki, taqib və söhbət etməyə yalnız onu layiq görəcəkdir. Van pişiklərini çoxdanışan adlandırmaq olar, bəxtimizdən isə onlar sakit və melodik miyovlayırlar.
Türk vanı bezdirici xasiyyətə malik deyil, lakin o, tək oynamaqdansa, sahibi ilə yaxın ünsiyyət qurmağa üstünlük verir. İlk baxışdan elə görünür ki, türk van pişiyi saatlarla sultan yastıqlarında uzanmaq üçün yaradılıb, lakin onun daxilində əyləncəsiz yaşaya bilməyən enerji dolu bir pişik vardır. Birgə əyləncələr ev heyvanına həm fiziki, həm də psixoloji cəhətdən fayda verəcəkdir. Böyük ölçülərinə baxmayaraq, van pişikləri əşyaları aport etməyi və hündür yerlərə tullanmağı sevirlər. Çox vaxt onlar əzəmətlə hündürlükdə dayanıb ətrafda baş verənləri izləyirlər. Ev heyvanının akrobatik ehtiyaclarını ödəmək və interyeri qorumaq üçün pişiyi müxtəlif oyuncaqlar və oyun kompleksi kimi pişik üçün aksesuarlar ilə təmin edin.
Digər pişiklərdən fərqli olaraq van pişiyi üzməyi çox sevir. Onların xüsusi su keçirməz tükləri də üzmə prosesini asanlaşdırır. Axan su heyvanı elə bil hipnoz edir və o, saatlarla onun içində üzməyə hazırdır. Buna görə də akvarium və unitaza ciddi nəzarət etmək lazımdır. Van pişiklər həm də peşəkar şəklində balıq tutmağı bacarırlar.
Bu pişik cinsi kiçik uşaqları olan ailələrə tövsiyə edilmir. Bu pişik nümayəndələri sıxışdırılmanı sevmirlər və təhlükə hiss etdikdə arxa ayaqları üzərində dayanaraq özlərini müdafiə edirlər.
Evə gələn yad insanlara qarşı ehtiyatla yanaşırlar və onlarla heç əlaqə qurmaya bilərlər.
Türk vanı evdəki digər pişik və itlərlə yaxşı anlaşır, lakin sahibi onun çox qısqanc bir cins olduğunu unutmamalıdır.
Van pişiyi fiziki xüsusiyyətləri
-
Van pişiyin Bədəni
Van pişiyin bədən quruluşu əzələli və proporsionaldır. Bu pişik hərəkətlərində çox çevik və zərifdir. Skeleti böyükdür. Əzələləri yaxşı inkişaf etmişdir. Sinəsi geniş və yuvarlaqdır. Boynu isə çox güclüdür.
-
Van pişiyin Baş və kəlləsi
Van pişiyin üzü paz (üçbucaq) şəklindədir. Üz profili sərt deyil, lakin almacıq sümüyü izlənilir. Çənəsi yaxşı müəyyən edilmiş və yuvarlaqdir.
-
Van pişiyin Gözləri
Böyük, badamşəkilli, bir az əyilmiş (çəp) gözlərə sahibdir. Göz rəngi mavi və ya kəhrəbadır, heteroxromiya (müxtəlif göz rəngi) tez-tez müşahidə olunur.
-
Van pişiyin ayaqları
Van pişiyin ayaqları orta uzunluqdadır, əzələləri güclüdür. Bu xüsusiyyət, hər istədiyi yerə hoppanmalarına kömək edir. Qabaq ayaqlar arxa ayaqlardan nisbətən bir az uzundur. Qabaq ayaqlarda barmaq pərdəsi izlənilir. Pəncələri yuvarlaqlaşdırılmışdır, yastıqları açıq-çəhrayıdır.
-
Van pişiyin quyruğu
Van pişiyin quyruğunun uzunluğu ortadır, yarımuzunluqlu tük ilə örtülmüşdür, fırçanı xatırladır. Quyruğun üzərəndəki halqayaoxşar naxışlar onun özəlliyidir.
-
Van pişiyin qulaqları
Van pişiyin qulaqları böyükdür, hündür və kifayət qədər geniş yerləşiblər. Əsası genişdir, ucları bir qədər yuvarlaqlaşdırılmışdır.
-
Van pişiyin Tükü
Van pişiyin tükləri yarımuzunluqdadır, kəşmiri teksturaya malikdir. Alt tük örtüyü yoxdur. Çiyinlərdə və boyunda tük ən qısa, quyruq və budlarda isə ən uzundur. Tükün qalınlığı mövsümdən asılı olaraq dəyişir: qışda gözəl yaxalıq, arxa ayaqlarda isə "şalvar" əmələ gəlir.
Pişiyin tükü xüsusi qulluq tələb etmir. Heyvanı ayda bir dəfə pişiklər üçün daraq ilə daramaq kifayətdir. Suya olan xüsusi sevgilərinə görə çimizdirmə problemi olmamalıdır. Vanın tükü özünü təmizləmə xüsusiyyətinə malikdir, ona görə də şampunlardan tez-tez istifadə etmək tövsiyə edilmir. Ağ van pişiyin tüklərinin gözəlliyini qorumaq üçün xüsusi rəngqoruyucu şampundan və digər məqsədlər üçün pişik şampun və balzamları istifadə edə bilərsiniz.
-
Van pişiyin Rəngi
Van pişiyin quyruğunda halqa naxışı, qulaqlar arasında rəngli izlər və bəzən çiyin bıçaqlarında ləkə olması klassik variant hesab edilir. Bu ləkələr hətta “Allahın barmaq izi” kimi tanınır. Başındakı xarakterik ləkələr qara, qırmızı, krem, mavi ola bilər. Başındaki ləkələr idealda göz səviyyəsindən yuxarıda olmalıdır. Tabbi rəngləri də məqbuldur: qırmızı, krem, qəhvəyi, mavi. Tısbağa, torbi və qarışıq torbi rənglərinə də rast gəlinir.
Van pişiyi üçün qulluq və qayğı
-
Van pişiyin yemlənməsi
Aktiv ev pişiyi üçün yüksək enerji ehtiyacını ödəyəcək qida/rasion lazımdır. Türk vanı üçün optimal qida profilinə malik yüksək keyfiyyətli yem seçin (Məs, Royal Canin pişik yemləri). Qısırlaşdırılmadan sonra xüsusi qısırlaşdırılmış pişiklər üçün yem rasionuna keçirməsi tövsiyə edilir, hansı ki, kalori səviyyəsini uyğunlaşdırılmaqla pişiyin optimal çəkisini saxlamağa kömək edəcəkdir.
Gündəlik quru rasiona yenilik qatmaq və pişiyin dad reseptorlarını sevindirmək, həmçinin təlimini uğurla həyata keçirmək üçün pişiklər üçün çərəzlər istifadə edə bilərsiniz.
Əgər ev heyvanınızı təbii qidalandırmaq istəyirsinizsə, qida maddələrinin düzgün balansına diqqət yetirməli olacaqsınız. Hazır tamrasionlu yemdən fərqli olaraq, pişiyin təbii rasionuna əlavə olaraq pişiklər üçün vitamin və minerallar daxil olmalıdır. Van kedisinin gündəlik rasionu düzgün tərtib etmək üçün baytar həkiminə müraciət edin.
Van pişiyin cins xüsusiyyətlərindən başqa, ev pişiyi üçün bəslənmə seçərək onun sağlamlığının vəziyyəti (məs,xroniki xəstəliklər meyllilik) də nəzərə alınmalıdır. Bu zaman pişiklər üçün müalicəvi yemlər çeşidi yerinə düşəcəkdir.
Təmiz içməli su ev pişiyi üçün daim əlçatan olmalıdır.
-
Van pişiyin təlimi
Zəka və yaxşı yaddaş sayəsində van pişiyi öyrədilməsində çətinlik olmur. Lakin anlamaq lazımdır ki, bu, əmrlərə tabe olmağı sevməyən qürurlu bir pişikdir. Buna görə də, tərbiyə prosesini heyvanın fərdi xüsusiyyətlərinə uyğun olaraq qurmağa çalışın. Müsbət təlim metoduna riayət edin: hər bir uğur üçün onu pişiklər üçün çərəzlər ilə mükafatlandırın və itaətsizliyə isə məhəl qoymayın. Qışqırmaq və aqressiya göstərmək olmaz. Beləliklə, siz van pişiyin psixikasını sarsıdacaqsınız və o, bir daha sizin sözünüzə baxmayacaqdır. Səhv davranışın yerində qarşısını almaq lazımdır: dəcəllik etdiyi an sakitləşdirmək üçün üzərinə su sıçrayın və ya əllərinizi möhkəm çırpın, sərt tonu da unutmayın.
Türk pişikləri ilə hər gün oynamaq lazımdır, əks halda yığılmış hiperaktivliyin nəticəsi davranışı dağıdıcı ola bilər.
-
Türk van pişiyi Sağlamlığı
Türk vanı genetik xəstəliklərə ən az meylli olan aboriqen pişikdir. Ancaq bəzi xəstəliklər yenə də özünü göstərir. Çox vaxt bu, xırıltılı öskürək və təngnəfəslik ilə müşahidə olunan hipertrofik kardiomiopatiyadır. Simptomlar aşkar olunduqda, dərhal heyvanı baytar həkiminə göstərin.
Ağız boşluğu van pişiyinin digər bir zəif nöqtəsidir. Diş ərpi və diş daşı yaranmasının qarşısını almaq üçün dişlərini müntəzəm olaraq ağız boşluğunun gigiyenası üçün vasitələr ilə təmizləyin.
Yüksək enerji tələbatına görə türk vanını həddindən artıq bəsləmək çox asandır və bu da piylənmə riski yaradır.
Pişiyinizi rahat yaşayış şəraiti və sağlamlıq vəziyyəti ilə təmin etmək istəyirsinizsə hər zaman ən keyfiyyətli və bazarda layiq yerini alan brendlərin pişiklər üçün məhsullarını əldə etməyə çalışmalısınız.
