29.03.2025
11
Bir çox pəristişkarları olan balaca itlər mifə əsasən təzə əmələ gələn it cinsləri kimi tanınır, lakin bu yanlış fikirdir. Pekines, çixuaxua, yapon xini kimi kiçik itlərin böyük bir tarixçəsi var. Onların dəqiq yaranma tarixi belə məlum deyil. Balaca itlərin əcdadı olan canavarda olan xüsusi gen sayəsində onun nəslində kiçik ölçülü köpəklərin anadan gəlməsi mümkün idi. Qədimi dövrdə bu balaca bala itlər yaşamağa qabil deyildilər. Zaman keçdikçə insanlar, seleksiya işlərində bu genin törətdiyi bala itlərdən yararlanıb yeni bir kiçik cinsləri yetişdirirməyə başlamışdılar.
Qeyd edək ki, balaca itlərə 5 kq qədər olan karlik/mini dekorativ ilər (malta bolonkası, pomeranian şpits, mini pudel, çixuaxua və s.), 5-10 kq çəki aralığında olan balaca kompanyon itlər (pekines, cek rassel və s.) və hətta 10 kq-dək olan ovçu qrupuna aid balaca itlər (levretka, taksa və s.) aiddir.
Balaca itlər haqqında maraqlı faktlar
- Dünyanın ən balaca it cinsi çixuaxua hesab olunur.
- Dünya tarixinin ən kiçik iti 1945-ci ildə vəfat edən yorkşir teryer idi. Onun hündürlüyü 7.11 sm, uzunluğu isə 9.5 sm təşkil edirdi.
- Pekines ən qədimi aboriqen it cinslərindən biridir. O, Çin imperatorlarının sevimlisi idi.
- Balaca itlər böyük itlərdən daha çox yaşayırlar.
- Balaca it 20-30 saat ac qaldıqda ölə bilər (şəkər düşməsi ilə əlaqəlidir).
- Balaca it cinslərinin daha mini versiyaları da doğula bilər (xüsusi gen sayəsində).
- Balaca itlər çox hürən itlər siyahısındadırlar.
- Mini itlər böyük itlər qədər tük tökmürlər.
- Kiçik itlərdə “Napoleon sindromu” adlandırılan kompleks mövcuddur.
Balaca itlər niyə sevilir?
Balaca itlərin pik populyarlığı orta əsr dövrünə düşmüşdü. Aristokratiya nümayəndələri, habelə kral ailələri balaca itlərini baş tacı etmişdilər. Balaca itlər zənginlik simvolu olaraq sahibinin stusunu vurğulayırdılar. Orta əsrlərdə anti-sanitar şəraidə balaca itlər varlıların əl dəsmalı kimi də istifadə edilirdi. Bildiyiniz kimi, o dövrdə insanlar bitlərdən və parazitlərdən çox əziyyət çəkirdilər. Bu bitlər də əllərində gəzdirdikləri itlər üzərinə keçərək it sahibini parazitlərdən azad edərdi.
İndiki zəmanədə də balaca itlər öz populyarlığını itirmir. Buna bir çox danmaz səbəblər var:
- İtin yığcam ölçüsü
Hətta 1 otaqlı mənziliniz olsa belə, balaca bir kompanyon saxlaya biləcəksiniz. Özünülə səyahətə də götürmək üçün ən ideal ev heyvanıdır.
- Saatlarla gəzinti və məşglərə ehtiyacın olmaması
Balaca cinslər üçün 15-20 dəqiqəlik gəzintilər də kifayətdir. Onlar artıq enerjilərini evdə də ata bilərlər. Kövrək onurqa sütununun və sümüklərinin olması səbəbilə gəzinti zamanı xüsusi it üçün sinə qayışı istifadə etməlisiniz.
- Saxlanılması daha qənaətlidir
Balaca dördayaqlı dostunuzun baxım vəsaitləri , yemi və digər it məhsulları daha qənaətlə istifadə olunur.
- Daha rahat idarə olunur
Təcrübəsiz it sahibinə təbii ki, gəzinti zamanı daha kiçik iti kontrol etmək rahat olacaqdır.
- Balaca itlər böyük itlərdən daha çox yaşayırlar
Kiçin cinslər orta hesabla 12-16 il yaşayırlar, böyük itlərin göstəricisi isə 8-12 ildir. Bu fakt balaca itlərin daha gec və yavaş böyüməsi ilə əlaqəlidir.
Balaca itlərin problemləri
Balaca itlərdə bir sıra sağlamlıq problemlərinə rast gəlinir. Xəstəliklərlə bağlı nüansları öncədən bilməyiniz itə qulluq və baxımı rahatlaşdıracaqdır.
Balaca itlərin xəstəlikləri və mənfi özəllikləri :
- Çox kövrək onurğa və sümükləri var.
Balaca dostlarınızla oynadıqda ehtiyyatlı olun. Çox aktiv hərəkətlər, hoppanmalar onun üçün ölümcül ola bilər. Bu səbəbdən də uşaqlarınız varsa, onları balaca itlərlə düzgün davranış qaydaları ilə tanış edin. Sümüklərinin bərkitməsi üçün rasuonuna kalsiumlu it vitaminləri əlavə edə bilərsiniz.
- Eqolu və aqressiv ola bilərlər.
Düzgün tərbiyə və vaxtında sosializasiya olunmamış kiçik it nadinc birisinə çevrilib sizin üçün problemlər yarada bilər. Əslində onların aqressiv olmaları özünümüdafiə instinktindən irəli gələn xüsusiyyətdir.
- Artıq çəkiyə meyllidirlər.
Buna görə də itin rasionuna tam balanslı nəm və ya quru it yemi əlavə etməlisiniz. Yemlər daha konsentrasiyalı və kalorili olmalıdır. İtin hər 500 qr çəkisi üçün 40 kkal enerji dəyərinə ehtiyacı var. Premium yemlər daha az miqdarı ilə doyumlu, yüksək enerji dəyərli, həmçinin vitamin və minerallar dolu rasion təmin edir. Royal canin it yemləri kiçik cins itlər üçün xüsusi yemlərə sahibdir. Bu xüsusi yemlərin kiçik qranulları itinizin çənə quruluşuna uyğundur.
- Genetik xəstəlikləri.
Buraya 1-ci boyun fərəqəsinin sürüşməsi, göz almasının düşməsi, diz qapağının çıxması, nəfər borusunun kollapsı, hidrosefaliya, Pertes xəstəliyi, hipoqlikemiya, süd dişlərinin əvəzlənməsinin ləngiməsi aiddir.
- Həssas dəri və tükləri
Balaca itlərin dərisi dermatoloji problemlərə meyllidir. Buna görə keyfiyyətli it yemindən yanaşı onun rasionuna dəri və tük üçün xüsusi it vitaminlərini əlavə edə bilərsiniz. İtlərdə olan bit, birə, gənə kimi parazitlər qaşınma və digər səpkilərə səbəb ola bilər. Bu xoşagəlməz fəsadların qarşısını almaq məqsədilə itlər üçün bit, birə və gənə əleyhinə preparatlar vaxtında tətbiq olunmalıdır.
- Həssas mədə-bağırsaq
Bu problemin aradan qaldırılması üçün allergiyaya və ya həssas həzmə malik olan itlər üçün xüsusi müalicəvi it yemləri seçməlisiniz (məs., Monge, Royal Canin kimi brendlərə aid olan).
Beləliklə, balaca itlərə xas özəlliklərlə tanış olduqdan sonra ona düzgün baxım və qulluq edə biləcəksiniz. Düzgün baxım və bəslənmə ilə sevimli dostunuz uzun və sağlam ömür sürəcəkdir. İtinizi mütəmadi olaraq baytar nəzarətindən keçirməyi də unutmayın.
