Ru
Pudel cinsinin mənşəyi
Qədim freska, barelyef və digər arxeoloji tapıntıların tədqiqi zamanı sübut edilmişdir ki, pudel qədim bir it cinsidir. Müasir İtaliya, Fransa, Almaniya və digər ölkələrin ərazilərində tapılan 1-5 əsrlərin artefaktlarında pudelə oxşar itlərin təsvirlərinə tez-tez rast gəlinir.
Pudelin vətəni adı uğrunda Almaniya və Fransa mübarəzə aparırıdı. Pudel adı “suya çarpmaq” kimi tərcümə edilən alman “puddeln” sözündən əmələ gəlib. Pudel qədimi barpet itlərindən öz kökünü götürür. Lakin Baynəlxalq Kinoloqlar Federasiyasının qərarə ilə pudelin vətəni qismində Fransa ölkəsi təsdiqləndi.
Mini pudel isə 18 əsrin 40-ci illərində isveçrənin Şaytlin soyadlı mütəxəsisin seleksiyası nəticəsində yaranmışdır.
Pudelin xasiyyəti
Boşuna demillər: “Pudel hələ insan deyil, amma it də deyil”. Hesab edilir ki, bu dördayaqlılar insan nitqini mükəmməl başa düşürlər və 70-dən çox söz ayıra bilirlər. Bir itin eyni zamanda ağıllı və dəcəl, mədəni və oynaq, bezikdirici olmadan sadiq olmasını mümkünsüz hesab edirsinizsə, o zaman pudelə nəzər salın.
Pudelin şən və xoş xasiyyəti heç kəsi laqeyd qoymayacaqdır. O, həm tək insanlar, həm də uşaqlı ailələr üçün mükəmməldir. Pudel bir nəfəri ayırmadan ailəsinə möhkəm bağlanır. Hər şeyə maraq göstərən kiçik dəcəl bütün ailə işlərində fəal iştirak edəcəkdir və sevdiyi insanlarının həyat tərzinə uyğunlaşacaqdır.
Bu it öz sahibinin əhval-ruhiyyəsini inanılmaz şəkildə hiss edir və onu hər zaman sevindirməyə hazırdır, lakin aristokratik davranışlar onun əlçəkməz olmasına imkan vermir. Ev heyvanına kifayət qədər diqqət yetirilməsə, o depressiyaya düşə və xəstələnə bilər. Miniatür cinslərin tənhalığa daha davamlı hesab edilməsinə baxmayaraq, pudeli uzun müddət tək qoymaq olmaz.
İtlər aləminin oynaq nümayəndələri uşaqları çox sevirlər. Pudel nəinki uşaqlarla oynamağı sevir, həm də onları qoruyur. Düzgün tərbiyə almış pudel iti heç də aqressiv deyil, lakin uşaqlara da heyvanla düzgün davranmağı öyrətmək lazımdır.
Evə yeni insanın gəlməsi pudeldə ovçu instinktlərini oyada bilər. Sahibini qorumaq ümidi ilə it dərhal hürməyə başlayır.
Mehriban pudel evdəki digər ev heyvanları ilə yaxşı yola gedir, lakin tanımadığı pişikləri ondan uzaq tutun.
Pudelin fiziki xüsusiyyətləri
-
Pudelin Bədəni
Korpusu süysün hündürlüyündən bir qədər uzundur. Pudelin bədən quruluşu mütənasibdir. Sinəsi geniş və dərindir, qabırğaları tağlıdır. Kürəyi qısa, geniş və əzələlidir.
-
Pudelin Baş və kəlləsi
Pudelin kəlləsi alnından ağıza bir qədər aydın keçid (stop) ilə yuvarlaq bir forma yaradır. Yanaq sümükləri və əzələləri düzdür. Boyunardından stopa qədər uzunluq ağız uzunluğuna bərabərdir. Ağzı düz və uzunsovdur. Dodaqları orta qalınlıqdadır. Ağ, qara və boz itlərin dodaqları qaradır, qəhvəyi rəngli itlərdə qəhvəyi, ərik rəngli pudellərdə isə dodaqlar tünd qəhvəyidən qara rəngədək dəyişir. Eyni şeyi burun rəngi haqqında da demək olar.
-
Pudelin Gözləri
Onun gözləri badamşəkillidir, geniş yerləşib və itə şən, dəcəl bir görünüş verir. Göz rəngi çox tünddür, qəhvəyi itlərin gözləri qəhvəyi rəngdə olur. Gözlərin açıq kəhrəba rəng tonu da mövcuddur.
-
Pudelin Ayaqları
Ön ayaqları güclüdür, çiyin əzələləri yaxşı inkişaf etmişdir. Ön tərəfdən düz və bir-birinə paralel görünürlər. Çiyin bıçaqları geri çəkiliblər, uzunluğu demək olar ki, ön ayaqların uzunluğuna bərabərdir. Yan tərəfdən diz və sapma oynaqları əyilmiş görünür. Əl daraqları güclüdür. Pəncələri kiçik və ovaldır. Yastıqları qalındır, barmaqları əyilmişdir. Dırnaqları qısadır.
Arxa ayaqların bucaq bağlamaları ön ayaqları tarazlaşdırır. Arxa ayaqları arxadan düzdür və bir-birinə paraleldir.
-
Pudelin Quyruğu
Quyruğun əsası qalındır, hündür yerləşib. Sakit vəziyyətdə aşağı enir, hərəkət edərkən yuxarı baxır.
-
Pudelin Qulaqları
Uzun və enlidir, sıx tük ilə örtülmüşdürlər, göz səviyyəsindən bir qədər aşağı başa yaxın sallanır.
• Pudelin Tükü
Pudelin tükü onun imicinin ayrılmaz hissəsidir. Pudeldə 2 tük növü olur – buruq və ya qaytan. Buruq tük sıx və elastikdir, o çox qalın və gur olur. Qaytan tük, əksinə, nazik və incədir, lakin eyni dərəcədə qalındır. Qaytan tükün uzunluğu 20 sm-dən qısa olmamalıdır. Pudelin tükü itlər üçün şampun və balzam ilə müntəzəm baxım tələb edir. Cinsin tükü tökülmədiyi üçün onu həftədə ən azı üç dəfə itlər üçün daraq ilə darayın. Tükünü uzununa və əksinə ardıcıl şəkildə darayın.
Pudeli ayda 1 dəfədən gec olmayaraq çimizdirmək lazımdır. Mütləq itlər üçün qulluq vasitələri barədə də unutmayın, hansılar ki, tük gözəlliyi və diş, göz, qulaq və caynaq sağlamlığını dəstəkləyəcəkdir.
-
Pudelin Rəngi
Pudellər qara, ağ, qəhvəyi, boz, ərik və qırmızı rənglərdə olurlar. Qəhvəyi rəng isti çalarlı və kifayət qədər tünd olmalıdır. Qeyd edək ki, ağ pudeliniz varsa və onun tük gözəlliyini saxlamaq istəyirsinizsə, xüsusi ağardıcı it şampununu əldə edə bilərsiniz.
Boz rəng bərabər olmalıdır, ağarma və ya qaralma qəbuledilməzdir. Ərik rəngi qırmızı, tünd şabalıdı və krem çalarlara keçməməlidir. Qırmızı rəngdə ərik rənginə yol verilməməlidir.
Pudelə qulluq (baxım)
-
Pudelin yemlənməsi
Mini pudeldə artıq çəki inkişafının qarşısını almaq üçün optimal kalori nisbəti olan tam balanslaşdırılmış rasion ilə qidalanmalıdır. Ev heyvanınız üçün hazır yem seçərkən premium brendlərə üstünlük verin. Yem yalnız itin yaşına deyil, həm də cins xüsusiyyətlərinə uyğun olmalıdır. Məsələn, Pro Plan it yemləri çeşidindəki rasionlar arasında xüsusilə kiçik cins itlər üçün nəzərdə tutulmuşlar da var. Onların arasında bala və yetkin itlər üçün həm quru, həm də nəm yem tapa bilərsiniz. Məhsulun formulu miniatür itlərin yemə qarşı kaprizli olmalarını və onların enerji ehtiyaclarını nəzərə alır.
Təbii rasion tərtib edərkən peşəkar baytar həkimi ilə məsləhətləşməlisiniz. Pudeli ev yeməyi (ümumi süfrədən) ilə bəsləmək qəti qadağandır, çünki bu, onda sağlamlıq problemləri ilə nəticələnir. Təbii, yəni ev rasionun balanslaşdırılmış olmasına şübhəniz varsa, dostunuzun rasionuna xüsusi itlər üçün vitamin və minerallar əlavə edə bilərsiniz.
Unutmayın ki, təmiz içməli su həmişə ev heyvanınız üçün əlçatan olmalıdır. Buna görə də pudel üçün it üçün yem və su qabı əldə etməyiniz tövsiyə olunur.
-
Pudelin Təlimi
Ağıllı pudel itini tərbiyə etmək olduqca asandır. Bu kiçik təqlidçilər sahiblərinin hərəkətlərini kopyalamağı, hər şeydə oyun və əyləncə görməyi çox sevirlər. Buna görə də, pudel bala iti oynaq bir şəkildə böyüdərək, tez müsbət nəticələr əldə edə bilərsiniz (bu səbəbdən hətta sirkdə işləyirlər).Pudelin sevdiyi oyunlarına uyğun mütləq it üçün oyuncaqlar əldə edin.
Təlimə itin evə gəldiyi ilk günlərdən başlamaq lazımdır. Pudel bala it davranış qaydalarını öyrənməlidir: tualetə hara getməli, harada oynamalı, ailə üzvləri ilə necə davranmalı, nə etmək olar nə olmaz. Unutmayın ki, “böyüdükcə dəyişəcəyi” ümidi ilə arzuolunmaz davranışa məhəl qoymazsanız, bu davranışı daha da kökləşdirəcəksiniz.
Cəzalar itin psixikasını pozur və onda qorxaqlıq və qəzəb yaradır. Səhv davranışın aqressiya və qışqırıq tətbiq edilmədən yerində ciddi şəkildə qarşısı alınmalıdır. Düzgün davranış üçün pudel bala iti daha çox mükafatlandırmağa çalışın (Məsələn, itlər üçün çərəzlər verməklə).
İtə çölə çıxmağa icazə verildikdən sonra pudelin sosiallaşması ilə məşğul olun ki, yetkin dövründə it tanımadığı səslərdən, yerlərdən, yad itlər və insanlardan qorxmasın.
Pudel itinin sağlamlığı
Miniatür pudel iti ümumiyyətlə uzunömürlü sayılır, lakin onların arasında bəzi irsi xəstəliklərə rast gəlinir.
Görmə orqanları tərəfindən bu, torlu qişanın artan atrofiyası və katarakta ola bilər.
Pudellərdə həmçinin tez-tez Pertes xəstəliyinə rast gəlinir. Bu, axsaqlığa gətirib çıxaran bud sümüyünün və bud-çanaq oynağının irsi xəstəliyidir. Bütün kiçik cinslərdə olduğu kimi, pudellərdə də diz qapağının çıxığı nadir hall deyil.
Sinir sistemi tərəfindən epilepsiya tutmaları da tez-tez müşahidə olunur.
İtinizi profilaktik olaraq daxili və xarici zərərvericilərdən qorumaq üçün it üçün baytarlıq aptek bölməsindən olan dərmanlardan istifadə edə bilərsiniz.
Yekun
Məqalədə yazılanları nəzərə alaraq mini pudeli hər bir ailəyə uyğunlaşan universal ev heyvanı adlandırmaq olar. O kaprizli deyil, çox ağıllı və həyatsevər biridir. Hətta ilk dəfə it sahiblənən şəxs üçün pudelə qulluq etmək heç də çətin olmaz.
Bakıda pudel almaq qərarına gəldinizsə, bunlara diqqət yetirin:
- yetişdiricinin reputasiyası
- lazımi sənədlərin olması
- pudelin valideynlərinə
- bala itlərin və itlərin ümumi vəziyyətinə (tüklərin canlı olması, gözlərin təmizliyi və s.)
- pudel cinsinin standartlarına uyğun olması
Yadda saxlayın ki, quyruqlu dostunuz üçün düzgün seçilmiş it məhsulları həm sizin həm də itinizin həyatını rahatlaşdıracaqlar.
