31.03.2025
25
Pişik qədimi dövrdən (buna sübut - Kiprdə insanın yaşayış yerində tapılan 7500 e.ə aid olan ev pişiyinin qalıqları idi) insanın yanında olan vəfalı dostudur. Keçmiş dövrlərdə onların yaşama müddəti daha qısa idi. Buna səbəb isə daha təhlükəli ətraf mühiti, xəstəliklər və təbii ki, baytar nəzarətinin və xüsusi dərmanların olmaması idi.
Bizim dövrdə düzgün baxım və bəsləmə şərtləri əməl olunarsa, vəfalı dostunuz 20 ilədək də yaşayıb sizi sevindirə bilər. Beləliklə, ortalama hesabla pişik 14 il yaşayır.
Qeyd: Ginnesin rekordlar kitabına düşən ən yaşlı pişik 38 yaşlı amerikalı Krim Paff pişiyi idi.
Pişiyin ömür müddəti nədən asılıdır?
Pişiyinin ömür müddəti 12-15 il aralığındadır. Bu fərq isə bir neçə faktorlardan irəli gəlir:
- Pişiyin həyat tərzi
Küçə pişikləri 3-5 ilədək yaşayırlar. Belə qısa ömürləri bir sıra təhlükələrlə bağlıdır: erkek pişiklərin ərazi üstündə digər pişiklərlə davaları, dişi pişiklərin doğuş riskləri, küçədə alınan travmalar, zəif rasion, soyuq hava, parazitlər, xəstəliklər və s. Ev pişikləri isə qeyd etdiyimiz kimi, rahat 12-15 il yaşaya bilirlər.
- Pişiklərin cinsi
Mütəxəssislər qeyd edir ki, safqanlı pişik cinsləri daha çox genetik xəstəliklərə meyllidirlər, metis pişiklər isə daha sağlamdır.
Londonda yerləşən Kral Baytarlıq Kollecinin komandası tayvanlı mütəxəssislər ilə birgə tədqiqat aparmışdılar. Bunun üçün onlar 2019-2021-ci ilədək İngiltərədə ölən 7396 pişiklərin sənədlərini təhlil etmişdilər. Tədqiqat nəticəsində pişiklərin cinsləri üzrə ortalama ömür müddəti də təqdim edilmişdi:
Cins | Orta ömür müddəti (il) |
Birma pişiyi | 14.4 |
Qarışıq/metis | 11.9 |
Siyam pişiyi | 11.7 |
Fars pişiyi | 10.9 |
Reqdol pişiyi | 10.3 |
Norvec meşə pişiyi | 10 |
Meyn-kun | 9.7 |
Rus mavi pişiyi | 9.7 |
Britan pişiyi | 9.6 |
Benqal pişiyi | 8.5 |
Sfinks pişiyi | 6.7 |
Yuxarıda qeyd olunanları nəzərə alaraq istənilən pişik cinsini əldə edirsinizsə, saytımızın pişik cinsləri ensiklopediya bölməsində ona baxım və bəsləmə qaydaları ilə tanış olmaq məsləhət görülür.
- Qısırlaşdırılma əməliyyatı olunanlar və olunmayanlar
Mütəxəssislər qeyd edir ki, qısırlaşdırılmış pişiklər qısırlaşdırılmamışlardan 1-2 il çox yaşayır. Bu hal onların daha sakit, aqressiyasız olmaları, həmçinin hamiləlik və doğuş sonrası risklərinin azalması ilə əlaqəlidir. Sterilizasiyadan sonra pişiyinizə düzgün qulluq barədə məqaləmizdə oxuya bilərsiniz.
- Pişiyin genetikası
Pişiyin ömür müddətində genetikanın böyük bir rolu var. Buna görə də cinsli pişik əldə edirsinizsə, mütləq onun sənədlərini və valideynləri barədə məlumat tələb edin. İrsi xəstəliklərə kardiomiopatiya, böyrək polikistozu, xərçənq və digərləri aiddir.
Pişiyiniz üçün ən yaxşı yemlər seçdik
- Pişiyin yemlənməsi
Ucuz pişik yemi, süfrədən yeməklər (kolbasa, konserv, yağlı yeməklər, un məmulatları, şirniyyatlar və s.), qida rejiminin pozulması bir sıra xəstəliklərə yol açır – diabet, piylənmə, böyrək və qaraciyər xəstəlikləri və s. Pişiyinizin uzun və sağlam ömür sürməsi üçün mütləq balanslaşdırılmış premium yemlərə (məs., Royal Canin pişik yemləri) üz tutmalısınız. Bu rasion pişiyinizi lazımı olan vitamin, mineral və zülallar ilə təmin edəcəkdir.
- Pişiyə baxım
Pişik baxımına onun gigiyenası (qulaq, diş və göz təmizliyi), caynaq kəsimi, çimizdirmə, darama və parazitlərə qarşı profilaktik tədbirlər aiddir.
Xüsusilə də pişikdə müalicə olunmamış daxili və xarici parazitlər (bit, birə, gənə və qurd növləri) çox ağır xəstəliklərə səbəb ola bilər. Bəziləri hətta ölümlə nəticələ bilər (məs, ürək qurdlarının/nematodların törətdiyi dirofilarioz). Buna görə də pişik üçün qurd dərmanı vaxtında tədbiq olunmalıdır.
Yaşlı pişiyə necə qulluq etməli barədə qaydaları isə bizim xüsusi məqaləmizdə tanış ola bilırsiniz.
Pişiyinizin qulluq və baxımı üçün vasitələr
- Fiziki aktivlik
Pişiyinizin fiziki aktivliyi üçün onunla oynayın. Bunun üçün müxtəlif pişik oyuncaqları əldə edə bilərsiniz. Onlar nəinki fiziki aktivliyi təmin edir, həm də onların zəkasını inkişaf etdirir. Fiziki aktivlik artıq çəki kimi probleminin qabağını alır.
- Baytar nəzarəti , vaksinasiya
Profilaktik baytar müayinələri bir sıra xəstəlikləri ilkin mərhələlərinidə aşkar etməyə kömək edə bilər. Bunun üçün dostunuzu ən azı ildə 1 dəfə baytar həkiminə aparmağınız gərəkdir. Yaşlı pişiyi isə 3 aydan bir baytara gətirməyiniz məsləhət görülür. Baytar həkiminə stressiz ziyarət üçün məqaləmizlə tanış ola bilərsiniz.
Baytar həkimi müayinə zamanı bunları edir:
- Pişiyin ümumi xarici görünüşünü qiymətləndirir
- hərarətini ölçür
- qarın boşluğunun pulpasiya edir
- ürəyini və ağ ciyərlərini yoxlayır
- göz, ağız boşluğu və qulaqlarını yoxlayır
Pişik peyvəndlərinə əsas və əlavə olanlar aiddir. Əsas peyvəndlərə parvovirus, quduzluq, herpesə və kalisivirusa qarşı olanlar aiddir. Əlavə peyvəndlər isə leykoza, göyöskürəyin formasına, xlamidioza və s. qarşı olanlardır.
Xəstə pişiklər çox zaman müayinədən əlavə baytarlıq pəhrizinə riayət etməlidirlər. Bunun üçün xüsusi müalicəvi yemlər əldə edə bilərsiniz.
Xülasə
Beləliklə, pişiyinizin ömrünü maksimal uzatmaq üçün ona düzgün baxım və bəsləmə təşkil olunmalıdır. Bu işdə sizə müxtəlif yemlər, baytar apteki kateqoriyasının preparat və vitaminləri, qulluq vasitələri və digər təqdim etdiyimiz pişik məhsulları aiddir.
Unutmayın ki, sevgi və diqqət də baxım qədər vacibdir.
