Bala pişiklər dünyaya gələndə tamamilə müdafiəsiz olurlar. Onlar nə görə nə də eşidə bilirlər, və yalnız analarının bədən istisi və süd qoxusunu hiss edirlər. Bu səbəbdən bala pişiyi 8 həftəyədək anasından ayırmaq qəti məsləhət görülmür! Lakin bəzi hallarda bala pişik anasız qalır. Məsələn, ana pişik ölsə, balalarından imtina etsə, ağır xəstələnsə, evdən qaçsa və s. O zaman pişik balasının bəslənməsi və qulluğu tam olaraq üzərinizə düşür. Sizə kömək etmək məqsədilə təcrübəli və etibarlı pişik yetişdiricilərinin və baytarların faydalı məsləhətlərini məqaləmizdə toplamışıq.

Bala pişiyin qulluq prosesinə bu əsas anlayışlar aiddir:

pişik balasının yemlənməsi
bala pişiyin baxımı və gigiyenası (tualət təlimi daxil)
bala pişiyin sağlamlığının dəstəklənməsi

Bala pişik nə yeyir?

Bala pişiyin yemlənməsi təbii və süni formada ola bilər. Təbii yemlənmə ana pişiyin südü ilə 8 həftəyədək həyata keçirilir. Təbii ki, ana südün faydasını heç bir qida verə bilməz. Ana pişik süd vasitəsilə balasına immun hüceyrələri ötürür. Güclü immunitet isə öz növbəsində bala pişiyi bir sıra xəstəliklərdən qoruya biləcək. Bala pişiyin anası yanında olmazsa və ya onu əmizdirə biləcək digər balalamış pişik tapılmazsa, bala pişiyi siz bəsləməli olacaqsınız. Bu məsuliyyətli işinizdə pişiklər üçün xüsusi ana südü əvəzləyicisi (smes) köməyinizə çatacaq. Tərkibində asan həzm olunan protein, omega yağları və digər enerji mənbələri mövcüddur.

Smes ilə yemlənən bala pişik ortalama 4-5 həftədən (süd içən üçün 8 həftəsindən) başlayaraq hazır bala pişik yemlərinə keçirilə bilər. Elə bu dövrdə də pişiklərin kəsici dişləri çıxmağa başlayır. Bu da qatı yemə hazır olma əlamətlərindən biridir. Bala pişik öncədən pişik üçün nəzərdə tutulmuş nəm yemlə, sonra isə quru yemlə tanış edilir. Pişiyin ağız dadına uyğun olanı zamanla biləcəksiz.

Bala pişiklərin yemlənməsi təlimatları və cədvəli ilə ətraflı “Pişik nə yeyir” bələdçi məqaləmizdə tanış ola bilərsiniz.

Qeyd: Baytarların məsləhəti ilə bala pişiklər premium və yuxarı sinifli pişik yemləri ilə qidalanmalıdır. O səbəbdən ki, o rasionlaınr tərkibi tam balanslı olur və ziyanlı qatqılar (rənq, qoxu və dad qatan) ehtiva etmir.

Bala pişiyin bədən temperaturu və ona uyğun ev şəraiti

Doğulduğu andan 2 həftəyə-dək bala pişiklər bədən temperaturlarını tənzimləyə bilmirlər. Səbəblər müxtəlifdir: bədənində piy təbəqəsinin az olması, hərəkətsizlik və s. Anası ilə yaşayan bala pişiyin bədən temperaturunu anası təmin edir. Ana və bala üçün istilik sistemləri və kondisionerdən uzaqda yerləşdirilmiş pişik üçün yataqda rahat yer hazırlayın. Yataq yerini mütləq təmizlikdə saxlayın. Lakin tək qalan bala pişiyin istilikdə rahat yaşayışını siz təmin etməlisiniz. Əks halda pişiyini həyatını riskə salırsınız. Körpə pişiyin yatağına isti yorğanlar və onların üzərinə alt əskiləri sərin, çirkləndikcə onları tez-tez dəyişin. Natəmizlik infeksiya və parazitlərin yayılmasına səbəb ola bilər. Əlavə istilik mənbəyi üçün yorğanın altına qrelka və ya isti su ilə doldurulmuş plastik butukla yerləşdirin. Digər variant isə corabları düyü ilə doldurub mikrodalğalı sobada qızdırmaqdır. Bala pişiklərin yaşadığı yerdə temperatur təxminən 30-33℃ olmalıdır. Lakin pişiyə çox isti olarsa, onun qrelkadan uzaqlaşa bilmə imkanı olmalıdır.

Bala pişiyin temperaturuna nəzarət etdikdə bu göstəriciləri əsas tutun:

1 həftəlik bala pişiyin öz bədən temperaturu 35-36℃ aralığındadır, lakin temperaturu 35 ℃-dan aşağı düşərsə, bala pişikdə ciddi həzm problemləri yaranacaq.
2 həftədən 1 aya qədər normal bədən temperaturu 36-37.5℃ təşkil edəcəkdir.
1 aydan başlayaraq temperatur norması 37.6-39℃ aralığındadır.

Qeyd: Bala pişiyin temperaturu normadan az və ya çox olduqda mütləq baytara müraciət edin.

Bala pişiyin tualet təlimi

Dördüncü həftəyə qədər bala pişiklər hələ sərbəst tualetə gedə bilmirlər. Onlara bu prosesdə anaları kömək edir. O, balalarını yalayaraq onları tualetə getməyə təşviq edir. Ana olmadıqda bu rolu öz üzərinizə siz götürməli olacaqsınız.Təmiz əskini bir az isti suda isladın və nəcis ilə sidiyin ifrazını stimullaşdırmaq üçün bala pişiyin quyruğunun altını və ətraf nahiyələri yavaşca silməyə başlayın. Bundan əlavə, hər qida qəbulundan sonra pişiyinizi qucağınıza alıb dairəvi hərəkətlə qarınlarını masaj edin və yuxarıda qeyd olunan üsulla arxa tərəfinin də stimullaşdırın.

Qeyd: Bala pişiklər 1 aylarına qədər hər yemlənmədən sonra mütləq tualetə getməlidirlər. Əks halda ciddi sağlamlıq problemləri ola bilər.

Üçüncü həftədən körpə pişiklər artıq özləri tualetə getməyə başlayırlar, lakin onlara hələ də köməyiniz lazım olacaq. Dördüncü həftədə onları pişik tualeti ilə tanış edə bilərsiniz. Bala pişiklər üçün təbii tofu pişik qumu uyğun olar. Bu qum növlərinin qranulları səssizdir və buna görə də bala pişiyi səslə qorxutmur. Bala pişik qumun dadına baxsa belə, onun sağlamlığına ziyan dəyməz.

Bala pişiklərin gigiyenası və baxımı

Təmizlik bala pişiklərin sağlamlığı üçün çox vacibdir. Ana pişiyin rolunu özünüzə götürdükdə körpələrin gigiyenasına mütəmadi olaraq riayət etməlisiniz.

Üç ayı tamam olmamış bala pişiklərin tükünü təmiz nəm əski ilə silmək olar. Bala pişiyi fırça ilə yavaşca darayaraq onu şəxsi gigiyenaya öyrədə bilərsiniz. Göz və qulaq ifrazatını öncədən qaynadılmış isti suda isladılmış pampıq ilə təmizləyin. Qızartı və iltihab gördükdə pişiyi dərhal baytar həkiminə göstərin. Üçüncü həftədən çıxan kəsici dişlər bala pişiyə tükünü təmizləmək üçün lazımdır.

Bala pişiyin dırnaqlarını (caynaqlarını) 15 həftədən kəsmək olar. Pişik dırnaqları bu həftədən qalınlaşıb bərkiyir və bala pişik hər yeri cırmaqlamağa başlayır. Bu zaman bala pişiyinizə caynaqyonan təklif edə bilərsiniz.

Bala pişiklərin tüklərinə xüsusi vasitələrlə qulluq 2 aylarından başlayır. Yenidoğulmuş bala pişiklərin tükünə adətən anaları qulluq edir. Ana pişik özünü və balalarını təmiz saxlamaq üçün tükləri daim yalayır. Tüklərə qulluq pişiyin cinsindən, yəni tük uzunluğundan asılıdır. Uzuntüklü cinsləri (fars, britan, sibir pişikləri) həftədə 3 dəfədən az olmayaraq, qısatüklü cinsləri isə həftədə 1 dəfə təmizləmək kifayət edir.

Bala pişik nə vaxt və necə çimməli?

Bala pişiyi 3-4 ayından başlayaraq çimizdirmək olar. Bu yaşda onlar stresə daha davamlı olur və immunitetləri kifayət qədər güclü olur. Bala pişiyi çimizdirmək üçün xüsusi pişik üçün şampun və balzam, 2 ədəd dəsmal lazım olacaq. Pişiyinizi 32-39 ℃ temparaturlu su ilə yumaq tövsiyə olunur. Evdən çölə çıxan bala pişiklər ayda 1 dəfə, yalnız evdə yaşayanlar isə 2 aydan bir çimizdirilməlidir.

Vacibdir: Əgər bala pişikdə göbək ciyəsi qalıbsa, deməli onun yaşı heç bir həftə deyil. Göbək ciyəsini qoparmaq olmaz! O, 4-5-ci günə özü düşəcəkdir. Göbək bölgəsində qızartı yaranarsa, mütləq baytar həkiminə müraciət edin.

Bala pişiyin sağlamlığı

İdeal olaraq, bala pişiyi həyatının ilk 4 həftəsindən mütəmadi olaraq baytar həkiminə göstərmək lazımdır.O, pişiyin inkişafına nəzar edir və lazımi qulluq məsləhətlərini verir. Bala pişiyin temperaturu normadan uzaq olsa, iştahı kəsilsə, yuxu problemləri və s. olsa belə baytar həkiminə təcili xəbər edin. Bala pişiklərdə tez-tez rast gəlinən xəstəliklərlə xüsusi məqaləmizdə tanış ola bilərsiniz.

Bala pişiyin sağlamlığına nəzarət etmək üçün onun inkişafı ilə bağlı əsas məqamlarla tanış olmalısız:

-Yenidoğulmuş bala pişiyin çəkisi 100 qr yaxın olur

- Bala pişiyin günlük çəki artımı 10-15 qr təşkil edir. Çəki artması ilə bağlı məlumatları bir yerə qeyd etməyiniz gərəkdir.

- Bala pişiyin 12 günündən sonra gözləri açılır, lakin görməsi hələ də zəif olunur.

- Bala pişiyin eşidmə qabiliyyəti isə 14 günündən sonra büruzə verilir.

- Pişik balasının ilk süd dişləri 2 həftəsində çıxır. 3 həftədə bala pişiyin kəsici dişləri çıxır. 8-12 həftəsində artıq 26 süd dişi mövcud olur. Bala pişiyin dişləri 6-8 ayında artıq daimi dişlərlə əvəzlənir.

Qeyd: İlk həftələrində heyvanın immuniteti çox zəif olur, buna görə də bala pişiklər nə qədər az insanla təmasda olarsa, o qədər yaxşıdır. Digər ev heyvanlarını bala pişiklərdən tamamilə uzaq tutmaq lazımdır.

Bala pişiklərə peyvənd nə vaxt vurulmalı

Bala pişik 2-2.5 aylarından başlayaraq mütəmadi vaksinasiya olunmalıdır. İlk növbədə bir sıra geniş yayılmış viruslar (herpesvirus, kalisivirus, panleykopeniya) əleyhinə kompleksli vaksinalar vurulmalıdır. Quduzluğa qarşı peyvənd də mütləqdir.

Qeyd: Vaksin tam sağlam pişiyə vurulur.

Bala pişiklərdə qurd, bit, birə və gənə problemi

Bala pişiklərdə parazitar invaziya (bit, birə, helmint/qurd, gənəyə yoluxma) bir sıra simptomlarla özünü biruzə verir: iştahsızlıq və ya əksinə aşırı iştah, ishal, qusma, qaşıntılar, dəridə yaralar, tük tökülməsi və s. Buna görə də bala pişiyinizə 6 həftədən başlayaraq pişik üçün qurd dərmanı və bit, birə gənə əleyhinə preparatlar verə bilərsiniz. Qurd dərmanları müxtəlif formada olur (sirop suspenziysa, tablet, damcı).

Bala pişiyin sterilizasiyası/qısırlaşdırılması

Bala pişik 6 ayından başlayaraq xoşagəlməz cinci davranışlar görsədə bilər. Bala pişik hər yeri cırmaqlamağa və sekret ilə işarəməyə başlayır. Bala pişiyin sidiyi kəskin qoxu ifraz etməyə başlayır. Bala pişiyin cinsi aktivliyini tənzimləmək üçün xüsusi dərmanlar əldə edə və ya pişiyinizi birdəfəlik qısırlaşdıra bilərsiniz.

Bala pişiyiniz sterilizasiyadan sonra xüsusi qulluq və rasion tələb edir. Pişiklər əməliyyatdan sonra çəki alır. Bu hal maddə mübadiləsinin zəiflənməsi nəticəsində baş verir. Qısırlaşdırılmış pişiklər üçün yem asan həzm olunan zülal proteinlərini ehtiva edir. Bu rasionun tərkibinə kilo almasına səbəb olan sadə karbohidratlar minimal sayda əlavə olunur. Bu yem növü həm quru, həm yaş formada təqdim olunur.

Gördüyümüz kimi, həttə anasız bala pişiyi belə sağlam və xoşbəxt böyütmək mümkündür. Onun ehtiyac duyduğu tək bir şey düzgün qayğı və sizin sevginizdir.

Bala pişiyə qulluq necə edilməli?