Pişik biti insana keçir?

Bu sual, pişik sahibləndirməyi planlaşdıran hər bir insanı narahat edir. İlk növbədə qeyd edək ki, pişik biti və birələri tam olaraq insan bədənində yaşaya bilməzlər. Birələr insana hücum edib onları dişlədikdən sonra bədələrini tərk edir. Birə özü üçün daha komfort şərait və daşıyıcı axtarır. Qalın və isti pişik tükləri, daha yüksək bədən temperaturu – pişik biti və birəsi üçün ideal yaşayış və çoxalma mühitidir. Lakin birələr vaxtaşırı insana hücum edərək onu öz dişləmələri ilə bezdirə bilər.

Pişik birəsinin insan sağlamlığına olan təhlükələri

Pişik birələri nəinki qaşıntı ilə bağlı diskomfort gətirir, həm də insan orqanizmi üçün təhlükəli olan bir sıra xəstəliklərin daşıyıcılarıdır.

Pişik birəsindən insana keçə biləcək xəstəliklər aşağıdakilardır:

• Bartonella xəstəliyi (pişik cırmağı)

Bu xəstəlik bartonella bakteriyası tərəfindən törədilir. Bakteriya birbaşa birə dişləməsi və ya pişiyin cırmağı vasitəsi ilə ötürülür. Pişiyinizin dırnağının altında bu təhlükəli bakteriyanı ehtiva edən birə nəcisinin qalıqları mövcud ola bilər. Xəstəliyin simptomları isə üstü qabıqlı qırmızı şişkinlik, bəzən irin elementi ilə, limfo düyünlərinin böyüməsi, qızdırma və digərlərdir. Çox vaxt bu xəstəlik müdaxiləsiz keçib gedir. Lakin zəif immunitetə sahib olan uşaqlar, qocalar, xroniki xəstəlikləri olan insanlar yüksək yoluxma riski qrupundadır. Onlar xəstələnəndə bakteriya orqanizmin bütün sisteminə böyük sürətlə yayıla bilər. Bu isə bəzi hallarda ölüm ilə də nəticələnə bilər.  

• Dermatofiliya

Bu dermatoloji xəstəlik birənin ağız suyunun insan orqanizmində törətdiyi allerjik reaksiya nəticəsində yaranır. Pişik birəsinin ağız suyu toksik təsirə malikdir. Qaşınma və qızartı adətən 1 gündən artıq davam etmir. Çoxsaylı dişləmələr zamanı bu toksinlər bədənin müxtəlif yerlərində səpki əmələ gətirir (hətta dişlənməmiş hissələrdə). Allergiyaya meylli insanlarda qaşınan suluqlar və papulalar də əmələ gələ bilərlər. Bu tip dermatit və törətdiyi yorucu qaşıntı uzun zaman çəkir və gündəlik həyatınıza mane ola bilər. Bu zaman həkimə müraciət etməyiniz məsləhət görülür.

• Dipilidioz (lentşəkilli qurd)

Adi sözlə, bu xəstəlik lentşəkilli qurdlar sinifinə aid  “xıyar qurdu” -na yoluxmaqdır. Bu qurdun seqmentləri xıyar tumuna bənzəyir. Hər bir belə seqment 30-dək qurd yumurtasını ehtiva edə bilər. Yetkin helmint 70 sm uzununda və 3 mm-dək enindədir. Pişik birələri qeyd olunan qurdların vasitəçi daşıyıcılarıdır. Pişiklər sözügüdən qurdlara birələrini dişləyib dərilərindən qoparan zaman yoluxurlar. İnsan isə pişik ilə təmasdan sonra və ya pişik birəsinin dişləməsindən sonra xəstəliyə tutulur. Dipilidiozun inkubasiya dövrü 3 həftəyədəkdir. Bu lentşəkilli qurdlara yoluxma simptomları bunlardır: həzm pozulması,  ürək bulanma, susuzluq, iştahın və çəkinin azalması, yuxusuzluq, qərqinlik və s. Bir neçə simptomunuz varsa, diaqnostika üşün mütəxəssislərə müraciət edin.

Necə başa düşüm ki, məni birə dişləyib?

Birə dişləməsini çox vaxt taxtabiti və ağcaqanad dişləmələri ilə səhv salınır, lakin onların arasında prinsipial fərq var. Taxtabiti birədən fərqli olaraq insana gecə vaxtı hücum edir. Taxtabiti dişləmələri daha çox bədənin yuxarı hissəsində (baş, boyun) olur. Birələr isə bədənin aşağı hissəsindən və daha isti olan qatlanan bədən hissələrindən qan içməyi sevirlər. Pişik birəsinin dişləmələri ağcaqanad dişləmələrindən fərqli olaraq daha balaca diametrdə olur və daha az şişir. Birə dişləmələri bir birinə çox yaxın yerləşir və hətta düz xəttlə düzlənə bilər. Ağcaqanadlar istənilən əlçatan yerləri dişləyə bilərlər, birələr isə ayaq hissəsinə üstünlük verirlər.

Pişik bit birəsindən necə azad olmaq olar

Yuxarıda qeyd olunan xəstəliklərə yoluxma riskini azaltmaq üçün profilaktika və mübarizə qaydalarına ciddi riayət etməyiniz gərəkdir. Bit birə əleyhinə tədbirlər yumşaq profilaktik və daha sərt olurlar.

Evdə bit birənin olub olmamasını necə bilim?

Evdə birələrin olması üçün ev heyvanına sahib olmaq heç də şərt deyil. Podval və binanın blokunda yaşayan pişiklər, isti mövsümdə binanın birinci mərtəbəsində yaşayanları öz birələri ilə narahat edə bilər. Birələrin yumurtalarını ayaqqabı dabanında da gətirmək mümkündür.  

Evdə birələrin olmasını ehtimal edirsinizsə, bu üsulla tam əminliklə bunu yoxlaya bilərsiniz. Gecədən döşəməyə ağ parça salın və səhər onun üzərində qara istiota bənzər kiçik qara nöqtələr varsa, deməli evinizdə birə məskunlaşıb. Bu qara nöqtələr birələrin nəcisidir. Birələr həmçinin sizi çarpayınızda da dişləyə bilərlər. Carpayınızı yatmazdan öncə mütləq yoxlayın. Birələr sizin qoxunuzu hiss edib çarpayınıza atdanıb keçə bilərlər. Evinizin gözdən gizli yerlərinə də göz gəzdirin (məsələn, xalça və onun altı, plintuslar və s.).  

Evdəki birələri necə yox edim?

Evdəki birələrdən qurtulmaq üçün nəinki ev heyvanın emalı, həm də ev/mənzil sahəsinin emalı da vacibdir. Xalçaları, pişik yataqlarını və yataq dəstlərinizi vaxtında yuyun, buxar ilə təmizləyin və ütüləyin. Evinizin nəm təmizlənməsini də mütəmadı olaraq həyata keçirin. Plintuslar, mebellərin altı və bu tip gizli yerləri yaddan çıxarmayın. Bu cür yerləri xüsusi sprey və bit birə əleyhinə toz vasitəsilə emal edə bilərsiz. Birələri həm də efir yağları ürküdə bilərlər, lakin onlar daha çox profilaktik vasitədir.

Pişik üçün bit birə dərmanı

Evdəki bit birələrin mənbəyi ev heyvanıdırsa, mütləq aşağıda bit dərmanlarına diqqət yetirin.

1. Bit birəyə qarşı damcılar (süysün üzərinə). Bu çox təsirli vasitələrdən biridir, lakin pişik tərəfindən yalamamasına nəzarət edin. Əks halda, pişik zəhərələnə bilər. Mənfi cəhətlərindən biri bala və hamilə pişiklər üçün uyğun olmamasıdır. Damcılar həm yetkin birə, həm də onun yumurta və süfrələrin öhdəsindən gəlir.
2. Tabletlər. Bu da çox effektiv vasitələrdəndir, lakin onları pişiyə verdikdə çətinliyiniz ola bilər. Bu halda yeməyinə və dadlı çərəzinə qatıb təklif edə bilərsiz.
3. Pişik üçün bit birə əleyhinə şampunlar. Onlar profilaktik təsirə malikdir.
4. Birə əleyhinə xaltalar. Xaltalar yetkin birələri ürküdürlər. Açıq havaya gəzintiyə çıxan pişiklər üçün təsirli profilaktik vasitədir.
5. Birə əleyhinə sprey də profilaktik təsirə malikdir. O, birələri ürküdür və həmçinin piyinizin yatağının emalı üçün də istifadə oluna bilər.
6. Bit birə əleyhinə toz. Bu vasitə hamilə və bala pişiklər üçün uyğundur. Təəssüf ki, vasitə yalnız yetkin birələri məhv etmək gücündədir.

Vacibdir: Pişiyiniz bit birə əleyhinə emal olunması isti aylarda, yəni mart-aprel aylarından başlayaraq oktabr-noyabr aylarınadək mütəmadi olaraq xüsusi dərmanlar vasitəsilə həyata keçirilməlidir.